Aangifteplicht in het strafrecht voor inwoners van Leiden
De aangifteplicht verplicht burgers in Leiden om ernstige strafbare feiten meteen te melden bij de politie of justitie. Dit geldt voor misdrijven strafbaar met meer dan een geldboete van de eerste categorie. Zo helpt u de veiligheid in onze stad te waarborgen en de opsporing te ondersteunen.
Wat houdt de aangifteplicht precies in voor Leiden?
In Leiden speelt deze plicht een rol bij het melden van incidenten zoals fietsdiefstal in het centrum of mishandeling rond de Universiteit. Zodra u kennis heeft van zo'n feit – als getuige, slachtoffer of via betrouwbare info – moet u onverwijld aangifte doen, idealiter binnen 24 uur bij de lokale politie. Dit vloeit voort uit de burgerplicht om de wet te handhaven.
Lees meer over het doen van aangifte in ons artikel aangifte doen in Leiden. Hier duiken we dieper in de plicht: wanneer, voor wie en waarom.
Wettelijke grondslag van de aangifteplicht
De basis is artikel 162 Wetboek van Strafvordering (Sv): "Zij die kennis dragen van misdrijven, waarvan de strafbaarheid meer is dan een geldboete van de eerste categorie, moeten onverwijld aangifte doen bij de hulpofficier van justitie, officier van justitie of rechter-commissaris."
Een boete van de eerste categorie is maximaal €495 (2023). Kleine overtredingen zoals parkeren in de gemeente Leiden vallen erbuiten, maar inbraken in de Maresingel (art. 311 Sr) niet. Extra plichten gelden voor ambtenaren bij de Gemeente Leiden (art. 162 lid 2 Sv) of bankmedewerkers bij witwassen (Wwft).
Nalaten is strafbaar via artikel 284 Sr als het nalaten van hulp aan politie of justitie.
Wie in Leiden heeft aangifteplicht en wanneer?
Alle Leidenaren met concrete kennis van een misdrijf, ongeacht relatie tot de dader (behalve nauwe familie). Dit omvat:
- Getuigen: U ziet een beroving bij de Hooglandse Kerk.
- Slachtoffers: Uw woning aan het Rapenburg is gekraakt.
- Derden: Een vriend meldt fraude bij een lokaal bedrijf.
Geruchten tellen niet; kennis moet betrouwbaar zijn.
Uitzonderingen voor Leidenaren
Uitzonderingen blijven beperkt:
- Zwijgplicht: Artsen in het LUMC, advocaten of journalisten (art. 272 Sr), behalve bij extreme gevallen zoals kindermoord.
- Familie: Partners of ouders onderling vrijgesteld (art. 162 lid 3 Sv).
- Geen urgentie: Dader al gearresteerd door Politie Leiden.
Praktijkvoorbeelden in Leiden
Voorbeeld 1: Tasjesdiefstal
U ziet een diefstal op de Breestraat. Bel direct 112 of de Politie Leiden en doe aangifte – plicht voldaan.
Voorbeeld 2: Fraude op werk
Als medewerker bij de Gemeente Leiden ontdekt u corruptie. Meld bij de politie, anders riskeert u straf.
Voorbeeld 3: Uitzondering
Een arts in Leiden hoort van mishandeling. Zwijgplicht geldt meestal.
Overzicht in tabel:
| Situatie | Aangifteplicht? | Reden |
|---|---|---|
| Wildplassen in Vondelpark-gebied | Nee | Boete 1e categorie |
| Inbraak in Leidse wijk | Ja | Misdrijf, art. 162 Sv |
| Advocaat hoort moordplan | Nee (soms) | Zwijgplicht |
| Medewerker bank ziet witwassen | Ja | Wwft-meldplicht |
Rechten en plichten bij aangifte in Leiden
Plichten:
- Snel melden bij Politie Leiden (telefoon/online).
- Volledige info verstrekken.
- Geen valse aangifte (art. 188 Sr).
Rechten:
- Anoniem via Meld Misdaad Anoniem (0800-7000).
- Geen straf voor juiste melding.
- Slachtoffers: steun via Het Juridisch Loket Leiden (art. 51a Sv).
Niet melden? Maximaal 3 maanden cel of €9.000 boete (art. 284 Sr), zelden toegepast tenzij ernstig. Raadpleeg Het Juridisch Loket Leiden voor advies of Rechtbank Leiden bij vragen.
Veelgestelde vragen voor Leiden
Moet ik als Leidsenaar aangifte doen tegen familie?
Nee, art. 162 lid 3 Sv vrijstelt nauwe familie (ouders, partner, kinderen).
Te laat met aangifte in Leiden?
Onverwijld = zo snel mogelijk. Politie Leiden beoordeelt; meld altijd direct.
Strengere plicht als Gemeente Leiden-medewerker?
Ja, art. 162 lid 2 Sv: direct melden, anders ontslag en straf.
Anoniem melden in Leiden?
Ja, via Meld Misdaad Anoniem of politie-app. Volledige aangifte vereist vaak identificatie bij Rechtbank Leiden.