Bedrijfseconomisch ontslag in Leiden
In Leiden kan bedrijfseconomisch ontslag optreden als een werkgever werknemers moet ontslaan om economische motieven, zoals bij een reorganisatie in de lokale hightechsector of een universiteitsgerelateerd bedrijf. Dit vereist een vergunning van het UWV en volgt strenge procedures om werknemersrechten te waarborgen. Voor inwoners van Leiden lichten we toe wat dit inhoudt, hoe de procedure loopt en welke lokale ondersteuning beschikbaar is, zoals bij Het Juridisch Loket Leiden.
Wat is bedrijfseconomisch ontslag?
Bedrijfseconomisch ontslag is een ontslagvorm geïnitieerd door de werkgever op basis van economische factoren. Dit komt voor bij financiële uitdagingen, krimp in de omzet of organisatorische shifts die leiden tot te veel personeel, bijvoorbeeld in Leids' bloeiende biotech- of onderwijssector. In tegenstelling tot ontslag wegens disfunctioneren of gedrag, draait het hier om bredere bedrijfsomstandigheden, niet om de werknemer zelf.
De wet regelt dit in het Burgerlijk Wetboek (BW), Boek 7, Titel 10. Het behoort tot de ontslaggronden die een UWV-vergunning eisen, behalve in zeldzame gevallen via de kantonrechter, zoals bij de Rechtbank Leiden. Vaak treft dit meerdere medewerkers tegelijk, zoals bij reorganisaties in lokale kennisintensieve bedrijven.
Wettelijke basis van bedrijfseconomisch ontslag
De regels voor bedrijfseconomisch ontslag staan in het Burgerlijk Wetboek (BW), vooral artikel 7:669 e.v. De werkgever moet bewijzen dat ontslag essentieel is voor de bedrijfsvoortzetting. Relevante wetsartikelen omvatten:
- Artikel 7:669 BW: Regelt de UWV-ontslagvergunning. De werkgever dient een aanvraag in en toont aan dat interne herplaatsing onmogelijk is.
- Artikel 7:670 BW: Beschrijft het afspiegelingsbeginsel, dat de ontslagvolgorde vaststelt op basis van leeftijd en anciënniteit.
- Artikel 7:673 BW: Verplicht een transitievergoeding bij dit ontslagtype.
De Wet Werk en Zekerheid (WWZ) heeft sinds 2015 de procedures verscherpt. Bij collectief ontslag (vanaf 20 medewerkers in drie maanden) gelden aanvullende voorschriften uit de Wet op de Ondernemingsraden (WOR), met inspraak van de OR. Het UWV beoordeelt aanvragen zorgvuldig: is ontslag onvermijdelijk en zijn herplaatsingsopties onderzocht? Dit voorkomt oneerlijk gebruik, vooral relevant voor Leids' diverse werkgelegenheid.
Voor advies in Leiden kunt u contact opnemen met Het Juridisch Loket Leiden, dat gratis juridische hulp biedt aan inwoners.
De procedure bij bedrijfseconomisch ontslag
De stappen voor bedrijfseconomisch ontslag zijn gestructureerd. De werkgever begint met een UWV-aanvraag voor vergunning, die meestal vier weken duurt, maar kan uitlopen bij extra vragen.
- Voorbereiding werkgever: Opstellen van een sociaal plan (in overleg met vakbonden of OR) en pogingen tot herplaatsing, rekening houdend met lokale vacatures in de regio Leiden.
- UWV-aanvraag: Inclusief uitleg van economische redenen, lijst van betrokken werknemers en bewijs van geen alternatieven.
- UWV-beoordeling: Controle op voldoening aan eisen, waaronder afspiegeling.
- Ontslagbesluit: Bij akkoord volgt de vergunning, waarna ontslag ingaat na opzegtermijn.
- Beroep: Werknemers kunnen bezwaar aantekenen bij UWV of de Rechtbank Leiden benaderen bij geschillen over selectie.
Zie voor meer over de UWV-stappen ons artikel over de UWV Ontslagprocedure. Bij de Gemeente Leiden kunt u informeren naar lokale re-integratieprogramma's.
Praktische voorbeelden van bedrijfseconomisch ontslag
Neem een biotechbedrijf in Leiden dat door internationale druk zijn omzet ziet dalen. Om te overleven, sluit het een lab deels en ontslaat 40 medewerkers. Dit past bij bedrijfseconomisch ontslag. De werkgever vraagt collectief UWV-goedkeuring en hanteert afspiegeling: jongere krachten met minder dienstjaren worden eerder getroffen dan oudere collega's.
Een ander geval: Na een overname van een Leids IT-firma overlappen teams. Het gecombineerde bedrijf reorganiseert en zoekt vergunning voor ontslag van 12 developers, met bewijs dat omscholing naar andere rollen, zoals in de lokale universiteitssector, niet lukt.
Tijdens de coronapandemie trof dit veel Leids' horeca en starters, ondanks steunregelingen van de Gemeente Leiden; herstel bleef soms uit, leidend tot onvermijdelijk ontslag.
Het afspiegelingsbeginsel in de praktijk
Het afspiegelingsbeginsel groepeert personeel naar leeftijd (bijv. 15-25, 25-35 jaar) en telt dienstjaren per groep. Ontslagen starten in de groep met het laagste gemiddelde dienstjaar, om leeftijdsdiscriminatie te vermijden.
| Leeftijdsgroep | Aantal werknemers | Gemiddelde dienstjaren | Ontslagvolgorde |
|---|---|---|---|
| 15-25 jaar | 5 | 2 jaar | 1e (hoogste prioriteit voor ontslag) |
| 25-35 jaar | 10 | 5 jaar | 2e |
| 35-45 jaar | 8 | 10 jaar | 3e |
| 45-55 jaar | 7 | 15 jaar | 4e |
| 55+ jaar | 5 | 20 jaar | 5e (laagste prioriteit) |
Hier begint ontslag in de jongste categorie, passend bij Leids' jonge werkkrachtenpopulatie.
Rechten en plichten bij bedrijfseconomisch ontslag
Veelgestelde vragen
Wat zijn mijn rechten als werknemer?
Je hebt recht op een veilige werkomgeving, minimaal loon, betaalde vakantie, bescherming tegen discriminatie en ongelijke behandeling.
Kan mijn werkgever me zomaar ontslaan?
Nee, ontslag moet vaak door de UWV worden goedgekeurd en moet redelijke gronden hebben. Waarschuwingen moeten voorafgaan aan ontslag.
Hoeveel betaald verlof heb ik?
Je hebt minimaal 20 werkdagen betaald verlof per jaar, tenzij je contract anders bepaalt. Dit moet worden opgenomen na verzoek.
Wat is een cao en wat betekent het voor mij?
Een cao (collectieve arbeidsovereenkomst) bevat afspraken tussen werkgevers en vakbonden over lonen, werkuren en andere arbeidsomstandigheden.
Hoe zit het met ziekteverzuim?
Als je ziek bent, moet je je werkgever onmiddellijk informeren. Je hebt recht op doorbetaling van loon voor de eerste twee jaar van ziekte.