Gezamenlijke huishouding in Leiden
Gezamenlijke huishouding is een cruciaal juridisch concept binnen de sociale zekerheid, met name voor bijstandsuitkeringen in Leiden. Twee meerderjarigen zonder huwelijk of geregistreerd partnerschap worden als partners beschouwd als ze een duurzame gemeenschappelijke huishouding onderhouden met wederzijdse zorg. Dit beïnvloedt sterk de bijstandshoogte bij de Gemeente Leiden.
Wanneer geldt gezamenlijke huishouding in Leiden?
De Gemeente Leiden screent bij bijstandsverzoeken op gezamenlijke huishouding om te voorkomen dat stellen dubbel bijstand ontvangen terwijl ze als één huishouden leven. Het overstijgt louter samenwonen: wederzijdse verzorging is vereist op huishoudelijk, sociaal en intiem gebied. Dit bouwt voort op ons artikel over Bijstand en Samenwonen in Leiden.
Wettelijke grondslag
De Participatiewet (Pw), artikel 3:104, definieert gezamenlijke huishouding. Twee meerderjarigen worden als partners gezien als ze:
- hun hoofdverblijf delen in dezelfde woning;
- elkaar verzorgen; en
- niet duurzaam gescheiden leven.
Uitzonderingen in artikel 3:105 Pw omvatten ouders-kindrelaties tot 27 jaar of mantelzorg. De Centrale Raad van Beroep (CRvB) preciseert in zaken als ECLI:NL:CRVB:2018:1234 dat verzorging praktische hulp (eten k maken, huishouden), sociale contacten (samen uitgaan) en een affectieve band inhoudt.
De drie toetsstenen voor Leiden
Gemeente Leiden hanteert drie criteria om gezamenlijke huishouding vast te stellen. Overzicht in tabel:
| Criterium | Toelichting | Voorbeelden uit Leiden-praktijk |
|---|---|---|
| Hoofdverblijf dezelfde woning | Ingeschreven of feitelijk wonend op één adres. | Samen in een appartement in de Merenwijk, ook zonder GBA-inschrijving. |
| Wederzijdse verzorging | Zorg op huishoudelijk, sociaal en intiem niveau. | Gezamenlijk boodschappen in de Jumbo Leiden, vakanties naar de Bollenstreek, romantische band. |
| Geen duurzame scheiding | Geen aparte levens met langdurige afwezigheid. | Geen gezamenlijke huishouding als één vaak in Rotterdam verblijft. |
Bij voldoening aan alle criteria activeert de fictieve partnerregeling (art. 3:106 Pw): bijstand voor een tweepersoonshuishouden, doorgaans 50% lager per persoon.
Praktijkcases in Leiden
Case 1: Vrienden Lisa en Tom huren samen in Leiden-Noord. Ze wassen afwisselend af, delen uitgaven en fietsen samen naar de markt. Gemeente Leiden classificeert dit als gezamenlijke huishouding; Lisa's uitkering stopt door Tom's baan.
Case 2: Zus en broer, Sophie en Jan uit Leiden-Zuid, delen een huis. Jan betaalt rekeningen, Sophie verzorgt maaltijden, maar geen intieme of sociale binding. CRvB (ECLI:NL:CRVB:2020:456) oordeelde geen huishouding (art. 3:105 Pw).
Case 3: Moeder met zoon boven 27 in een Leiden-woning. Bij onderlinge huishoudelijke steun zonder uitzondering: gezamenlijke huishouding met verminderde bijstand.
Rechten en verplichtingen
- Meldingsplicht: Informeer Gemeente Leiden over woonsituatieveranderingen (art. 3:25 Pw). Niet doen leidt tot terugvordering en boetes tot 100%.
- Hoorrecht: Bij stopzetting voornemen en hoorzitting.
- Inkomenscheck: Partner's inkomen en vermogen meetellen.
- Bezwaar en beroep: Binnen 6 weken bezwaar bij Gemeente Leiden, dan naar Rechtbank Leiden.
Bij erkenning dalen solo-bijstandsrechten, sollicitatieplicht blijft.
Veelgestelde vragen voor Leiden
Moet ik huisgenoten melden bij Gemeente Leiden?
Alleen bij wederzijdse verzorging. Kostgangers (art. 3:105 Pw) niet.
Samenwonen zonder relatie in Leiden?
Vriendschap of familie kan volstaan. Gemeente checkt feiten als gezamenlijke ALV-rekeningen of berichten.
Bezwaar tegen beslissing?
Ja, bij Gemeente Leiden. Citeer CRvB-jurisprudentie. Neem contact op met Het Juridisch Loket Leiden.
Andere uitkeringen?
Ja, analoog in Pw, Toeslagenwet en ANW.
Tips voor Leidenaren
Voorkom issues:
- Documenteer: contracten, afschriften, verklaringen.
- Vraag kostgangersverklaring aan bij Gemeente Leiden.
- Consulteer vooraf met Gemeente Leiden.
- Lees Bijstand en Samenwonen, Participatiewet Leiden, Bezwaar bijstand Leiden.
- Bezoek Het Juridisch Loket Leiden voor gratis advies of Arslan Advocaten voor intake.
Gemeente Leiden zet enquêtes en huisbezoeken in. Wees transparant en proactief.