Herziening ten nadele bij Rechtbank Leiden
Herziening ten nadele is een zeldzame procedure in het Nederlandse strafrecht, relevant voor zaken behandeld bij de Rechtbank Leiden. Hierbij kan een eerdere vrijspraak, ontslag van rechtsvervolging of lichtere straf worden herzien naar een strengere uitspraak. Dit is een uitzondering op het ne bis in idem-principe, dat herhaalde berechting voor hetzelfde delict verbiedt. Alleen bij strikte voorwaarden en nieuw overtuigend bewijs is dit mogelijk, vooral als het gaat om misdrijven in de regio Leiden.
Waarom herziening ten nadele in Leiden?
Strafzaken in Leiden streven naar finale beslissingen, maar nieuwe feiten na een vonnis van de Rechtbank Leiden kunnen wijzen op een foutieve uitspraak. Herziening ten nadele zorgt ervoor dat schuldigen niet vrijuit gaan, bijvoorbeeld bij later ontdekt bewijs zoals DNA uit een inbraak in het centrum van Leiden. Het ne bis in idem-beginsel (art. 68 Grondwet, art. 310 Sv) wordt tijdelijk opzijgeschoven ten gunste van maatschappelijke belangen bij zware delicten.
Wettelijke basis voor Leiden
De regels staan in het Wetboek van Strafvordering (Sv), artikelen 457-461. Voor inwoners van Leiden gelden dezelfde bepalingen, toegepast door de Rechtbank Leiden. Kernartikelen:
- Art. 457 Sv: Gronden zoals veroordeling van een mededader (lid 1a), nieuw bewijs (lid 1b) of valse getuigenis (lid 1c).
- Art. 458 Sv: Verzoek alleen door het Openbaar Ministerie (OM); verdediging niet.
- Art. 459 Sv: Hoge Raad toetst toelaatbaarheid.
- Art. 460 Sv: Bij goedkeuring nieuwe zitting bij de oorspronkelijke rechter, zoals Rechtbank Leiden.
- Art. 461 Sv: Nieuwe straf mag zwaarder zijn dan origineel, maar met grenzen.
Deze balans beschermt finale vonnissen, maar corrigeert bij nieuw bewijs in Leidse zaken.
Voorwaarden voor herziening in Leiden
Strenge eisen: nieuwe feiten moeten onbekend zijn tijdens de zaak bij Rechtbank Leiden, doorslaggevend zijn en passen bij art. 457 Sv, zoals:
- Onbekend tijdens proces.
- Doorslaggevend voor hogere straf.
- Specifieke gronden:
- Medeveroordeelde voor zelfde feit.
- Latere bekentenis van verdachte.
- Ontdekte valse verklaringen of bewijs.
Geen tijdslimiet, maar zeer zeldzaam: paar zaken per jaar landelijk, ook in Leiden.
Procedure stap voor stap bij Rechtbank Leiden
- OM-verzoek: Indienen bij Hoge Raad.
- Hoge Raad-toets: Binnen 14 dagen hoorbaar maken en beslissen (art. 459 Sv).
- Nieuwe zitting: Terugverwijzing naar Rechtbank Leiden of gerechtshof voor herbehandeling.
- Uitspraak: Rechter kan herzien en strengere straf opleggen.
Verdachte krijgt volop verdedigingskans. Voor advies: bel Het Juridisch Loket Leiden.
Voorbeelden uit Leidse praktijk
Voorbeeld: Jan uit Leiden krijgt vrijspraak voor inbraak in de Breestraat door gebrek aan bewijs. Later duikt zijn DNA op. OM verzoekt herziening (art. 457 lid 1b Sv). Hoge Raad keurt toe, Rechtbank Leiden veroordeelt tot 2 jaar cel.
Moordzaak: Maria uit Leiden vrijgesproken. Broer later veroordeeld als medeplichtige. Art. 457 lid 1a Sv leidt tot herziening: 8 jaar cel bij Rechtbank Leiden.
Rechten en plichten in Leiden
Rechten verdachte
- Volledige verdediging met gesubsidieerde advocaat.
- Dossierinzage.
- Hoger beroep mogelijk.
Plichten
- Meewerken aan procedure.
- OM openbaart alle feiten.
Raadpleeg Het Juridisch Loket Leiden voor gratis hulp of pro deo-advies.
Vergelijking: ten nadele vs. ten gunste
| Aspect | Herziening ten nadele | Herziening ten gunste |
|---|---|---|
| Initiatief | Alleen OM | Verdachte of OM |
| Gronden | Art. 457 Sv | Art. 444-456 Sv |
| Instantie | Hoge Raad, dan Rechtbank Leiden | Hoge Raad |
| Uitkomst | Zwaardere straf mogelijk | Alleen milder |
| Frequentie | Iets vaker |
Veelgestelde vragen voor Leiden
Kan het meerdere keren?
Nee, na herziening geldt ne bis in idem strikt (art. 461 Sv).
Al tbs ondergaan?
Mogelijk aanpassing, Hoge Raad weegt af.
Hoe lang duurt het?
6-18 maanden, afhankelijk van zaak bij Rechtbank Leiden.
Advocaatkosten?
Nee, toevoeging via Raad voor Rechtsbijstand. Start bij Het Juridisch Loket Leiden.