Het Kelderluik-arrest in Leiden
Het kelderluik-arrest is een cruciale uitspraak van de Hoge Raad uit 1968 die aansprakelijkheid voor gebrekkige gebouwen regelt, ook relevant voor inwoners van Leiden. Een passant viel door een open kelderluik en raakte zwaar gewond. De Hoge Raad hield de eigenaar verantwoordelijk via risicoaansprakelijkheid, zonder bewijs van schuld. Dit is fundamenteel voor letselschadeclaims in Leiden bij struikelen of vallen op straat of in gebouwen.
Wat is het Kelderluik-arrest?
Het kelderluik-arrest (Hoge Raad, 5 november 1968, NJ 1969/10) betreft een ongeval waarbij een jongen door een open kelderluik viel. De winkelier had het luik voor leveringen geopend zonder afzetting of waarschuwing. Het slachtoffer liep een beenbreuk op en eiste vergoeding. De Hoge Raad oordeelde dat het luik een gebrek vormde in de gebouwopzet, met abnormaal risico voor voorbijgangers in steden als Leiden.
Dit arrest vestigde risicoaansprakelijkheid voor gebrekkige constructies. Het focust op het objectieve gevaar van een gebrek, niet op schuld, wat claims vereenvoudigt voor Leidenaars bij ongevallen door uitglijden of vallen. Het past bij lokale thema's zoals uitglijden en vallen in Leiden, waar voetgangers risico lopen door slecht onderhoud van stoepen of trappen.
Essentie: een gebouw heeft een gebrek als het niet voldoet aan verwachte eigenschappen, leidend tot letsel. Dit omvat kelderluiken, maar ook trappen, hekjes of Leidse grachtenranden.
Wettelijke basis
Het arrest is vastgelegd in het Burgerlijk Wetboek (BW), Boek 6, Titel 3, Afdeling 5, met name artikel 6:174 BW: "De bezitter van een gebouw of werk is aansprakelijk voor schade aan derden door een gebrek daarin." Dit is pure risicoaansprakelijkheid; geen nalatigheid vereist.
Artikel 6:175 BW omschrijft een gebrek als afwijking van redelijke verwachtingen voor de bestemming. Denk aan open luiken zonder borden, gladde vloeren of losse trottoirtegels in Leiden. De bezitter (eigenaar of huurder) is aansprakelijk, behalve bij overmacht of eigen schuld (art. 6:101 BW). In Leiden behandelt de Rechtbank Leiden zulke zaken. Het arrest linkt vaak met art. 6:162 BW (onrechtmatige daad) bij nalatigheid, maar biedt een strengere norm. Arresten als het Schilderarrest (HR 1994) breidden het uit.
Praktische voorbeelden in Leiden
Dit arrest speelt dagelijks mee in Leidse letselzaken. Stel: u struikelt over een gebroken putdeksel op een stoep in de binnenstad. De Gemeente Leiden als bezitter is liable onder art. 6:174 BW. Claim medische kosten, loonverlies en smartengeld zonder schuld te bewijzen.
In een Leids flatgebouw glijdt een bewoner uit op een natte trap zonder antislip. Bij nalatig onderhoud door de VvE geldt het arrest. Rechters toetsen NEN-normen (bijv. NEN 3215). In een zaak bij de Rechtbank Leiden (2022) kreeg een slachtoffer €25.000 na een val over een defect balkonhek.
Winkeliers in Leiden: zet een kelderluik af met hekken en borden bij gebruik, anders riskeert u aansprakelijkheid.
Rechten en plichten in Leiden
Slachtoffers hebben recht op volledige vergoeding, zoals:
- Medische kosten: ziekenhuis en therapie.
- Inkomensverlies: gemist salaris.
- Smartengeld: €1.000-€50.000 voor leed.
- Overige: hulp of reisgeld.
Bezitters moeten onderhouden; bewijs anderszins aansprakelijkheid (art. 6:174 lid 2 BW). Verjaring: 5 jaar (art. 3:310 BW). Meld bij politie Leiden, fotografeer en raadpleeg Het Juridisch Loket Leiden voor gratis advies.
Vergelijking met andere aansprakelijkheidsgronden
| Aansprakelijkheidstype | Basis | Bewijsvereiste | Voorbeeld |
|---|---|---|---|
| Risicoaansprakelijkheid (Kelderluik) | Art. 6:174 BW | Gebrek in opzet | Val door open luik in Leiden |
| Onrechtmatige daad | Art. 6:162 BW | Schuld/nalatigheid | Uitglijden op natte vloer |
What rights do tenants have?
Tenants have rights to habitable housing, protection against unfair eviction, and access to dispute resolution.
Can a landlord raise the rent?
Yes, but only within legal limits and with proper notice, usually once per year.
When can a landlord evict a tenant?
Only for specific legal reasons such as non-payment of rent or violation of lease terms, with proper notice.
What is the security deposit for?
The security deposit covers damages beyond normal wear and tear. It must be returned after the lease ends.
Who pays for repairs in a rental?
Landlords are responsible for structural repairs; tenants are responsible for maintaining cleanliness.