Strafbare feiten worden niet altijd door één persoon gepleegd. In het strafrecht bestaan diverse vormen van deelname, zoals medeplegen, uitlokking en medeplichtigheid, elk met specifieke regels en straffen.
Soorten Deelneming in Strafrecht
In het Wetboek van Strafrecht worden verschillende vormen van deelname aan strafbare feiten onderscheiden:
Samenvatting Deelnemingsvormen
| Type | Artikel | Functie | Strafmaat |
|---|---|---|---|
| Plegen | 47 lid 1 sub 1 | Zelf uitvoeren | Volledige straf |
| Doen plegen | 47 lid 1 sub 1 | Iemand anders laten uitvoeren (niet strafbaar) | Volledige straf |
| Medeplegen | 47 lid 1 sub 1 | Samenwerking in uitvoering | Volledige straf |
| Uitlokking | 47 lid 1 sub 2 | Iemand aanzetten met middelen | Volledige straf |
| Medeplichtigheid | 48 | Ondersteunen bij uitvoering | Maximaal -1/3 |
Wat is Medeplegen?
Medeplegen houdt in dat twee of meer personen bewust en intensief samenwerken bij het plegen van een strafbaar feit.
Voorwaarden voor Medeplegen
- Bewuste samenwerking: alle betrokkenen zijn op de hoogte van elkaars rol
- Intensieve samenwerking: gezamenlijke uitvoering met een significante bijdrage
- Dubbel opzet: intentie op zowel de samenwerking als het strafbare feit
Voorbeelden van Medeplegen
- Samen een woninginbraak plegen, waarbij één persoon inbreekt en de ander waarschuwt
- Gezamenlijk iemand fysiek aanvallen
- Samen drugs distribueren of vervoeren
Wat is Niet Vereist?
Het is niet nodig dat elke medepleger alle handelingen van het delict uitvoert. Een essentiële bijdrage aan het geheel volstaat.
Uitlokking in het Strafrecht
Uitlokking betekent dat iemand een ander aanzet tot het plegen van een misdrijf door gebruik van bepaalde middelen.
Middelen voor Uitlokking (art. 47 lid 1 sub 2)
- Financiële beloningen of geschenken
- Toezeggingen of beloftes
- Misbruik maken van autoriteit
- Fysiek geweld of intimidatie
- Bedreigingen uiten
- Bedrog of misleiding
- Het bieden van kansen, middelen of informatie
Voorwaarden voor Uitlokking
- Gebruik van een specifiek uitlokkingsmiddel
- Het misdrijf moet daadwerkelijk zijn gepleegd
- Er moet een direct verband zijn tussen de uitlokking en het delict
Medeplichtigheid: Hulp bij een Misdrijf
Bij medeplichtigheid helpt iemand opzettelijk bij het uitvoeren van een misdrijf, zonder zelf de hoofdrol te spelen.
Twee Varianten van Medeplichtigheid
| Type | Moment | Voorbeeld |
|---|---|---|
| Gelijktijdige hulp | Tijdens het misdrijf | Waarschuwen als uitkijk |
| Voorafgaande hulp | Vóór het misdrijf | Inbraakgereedschap verstrekken |
Strafmaat bij Medeplichtigheid
De maximale straf voor medeplichtigheid is de straf voor het hoofddelict verminderd met een derde.
Verschillen Tussen Medeplegen en Medeplichtigheid
| Kenmerk | Medeplegen | Medeplichtigheid |
|---|---|---|
| Rol in delict | Gelijkwaardige bijdrage | Ondersteunende rol |
| Bijdrage | Essentieel voor uitvoering | Hulpvaardig, niet cruciaal |
| Strafmaat | Volledige straf | Maximaal -1/3 |
| Bij overtredingen | Strafbaar | Niet strafbaar |
Impact in de Praktijk
Of iemand wordt aangemerkt als medepleger of medeplichtige heeft aanzienlijke gevolgen voor de straf die wordt opgelegd. Dit hangt af van de specifieke bijdrage aan het strafbare feit.
Juridische Bijstand in Leiden
Voor juridisch advies over medeplegen of medeplichtigheid kun je terecht bij het Juridisch Loket Leiden, gevestigd aan de Stationsweg 46. Daarnaast behandelt de Rechtbank Den Haag, locatie Leiden, zaken gerelateerd aan strafrecht in deze regio.
Veelgestelde Vragen over Strafrecht
Wat houdt medeplegen precies in?
Medeplegen is het bewust en nauw samenwerken met anderen bij het plegen van een strafbaar feit, waarbij iedereen een wezenlijke bijdrage levert.
Wat is het verschil in strafmaat tussen medeplegen en medeplichtigheid?
Medeplegers krijgen de volledige straf voor het delict, terwijl medeplichtigen een strafvermindering van een derde kunnen krijgen.
Is medeplichtigheid strafbaar bij overtredingen?
Nee, medeplichtigheid is alleen strafbaar bij misdrijven, niet bij overtredingen.
Kan ik juridische hulp krijgen in Leiden?
Ja, het Juridisch Loket Leiden aan de Stationsweg 46 biedt gratis juridisch advies. Daarnaast kun je zaken voorleggen aan de Rechtbank Den Haag, locatie Leiden.
Wat gebeurt er als het delict niet wordt voltooid bij uitlokking?
Als het delict niet wordt gepleegd, is uitlokking niet strafbaar, tenzij het om een poging gaat die strafbaar is gesteld.