Novum herziening voor inwoners van Leiden

Novum herziening voor inwoners van Leiden

Voor Leienaren biedt een novum herziening een unieke kans om een afgeronde strafzaak te heropenen dankzij nieuw bewijs – het novum. Dit kan leiden tot vrijspraak, lagere straf of een nieuwe zitting. Het is een ultieme optie voor wie onterecht veroordeeld is, bijvoorbeeld na een uitspraak van de Rechtbank Leiden, en alleen mogelijk als het novum de eerdere beslissing fundamenteel ondermijnt.

Wettelijke basis voor novum herziening

Herziening van strafzaken, inclusief novum-procedures, valt onder Titel X van het Wetboek van Strafvordering (Sv), met name artikelen 457-479 Sv. Centraal staat artikel 457 lid 1 Sv: herziening kan "wegens een novum, een later ontdekte omstandigheid die tijdens de rechtszitting onbekend was en waarvan de veroordeelde aantoont dat deze het vonnis zou hebben omvergeworpen."

De Hoge Raad der Nederlanden beslist over verzoeken (art. 458 Sv). Dit buitengewone middel geldt uitsluitend voor onherroepelijke vonnissen. Andere redenen zijn valsheid in geschriften (art. 457 lid 2 Sv) of onbevoegdheid van het OM (art. 457 lid 3 Sv), maar novums domineren in de praktijk.

Wat telt als een novum?

Niet alle nieuwe feiten kwalificeren als novum. De Hoge Raad stelt strenge voorwaarden:

• Nieuw en onontdekt: Het feit was tijdens het proces bij Rechtbank Leiden onbekend en niet te achterhalen.
• Overtuigend: Bewijs zoals expertiserapporten moet aantonen dat de rechter anders zou hebben geoordeeld.
• Fundamenteel: Het moet de schuldvraag of strafzwaarheid ernstig aantasten, denk aan DNA dat een ander belast of een ingetrokken getuigenis.

Typische novums: DNA dat een derde aanwijst, een bekentenis elders of geavanceerd forensisch materiaal. Eigen fouten, zoals een over het hoofd geziene getuige door de advocaat, tellen niet mee.

Overzicht herzieningsgronden

Stappen in de novum herzieningsprocedure

De procedure kent deze fasen:

1. Verzoek indienen: Veroordeelden of familie melden zich bij de Hoge Raad met een gedetailleerd verzoek en bewijs (art. 459 Sv). In Leiden: start met advies bij Het Juridisch Loket Leiden.
2. Advies PG: De Procureur-Generaal geeft binnen zes maanden een oordeel.
3. Hoge Raad beslist: Bij toewijzing verwijst de Raad door naar het gerechtshof (art. 468 Sv).
4. Hofzitting: Mogelijke vrijspraak, strafwijziging of schorsing.
5. Eventuele cassatie: Bezwaar tegen hofbesluit is mogelijk.

Het traject duurt doorgaans 1-3 jaar en vraagt om een strafrechtadvocaat. Kosten zijn eigen risico, maar bijzondere bijstand via Het Juridisch Loket Leiden of pro deo is haalbaar.

Praktijkcases en lokaal voorbeeld

De Posthumus-zaak (1997) toonde DNA als krachtig novum, met vrijspraak na herziening. In de Ina Post-zaak (2018) leidde nieuw DNA tot ontslag na jaren cel.

Lokaal in Leiden: Stel, Maria werd door Rechtbank Leiden veroordeeld voor inbraak in de binnenstad op basis van getuige X. Later bekent Y de inbraak en matcht zijn DNA de sporen. Dit novum kan heropening forceren, mits goed onderbouwd.

Rechten en verplichtingen

Rechten:

• Inzage in dossier (art. 460 Sv).
• Advocaatbijstand; gratis via Gemeente Leiden of loket bij laag inkomen.
• Geen tijdslimiet voor indiening.

Plichten:

• Volledig en tijdig bewijzen leveren.
• Geen oneigenlijk gebruik; anders afwijzing.
• Bijwonen zittingen.

Veelgestelde vragen