Terbeschikkingstelling (TBS) is een juridische maatregel voor personen met een psychische stoornis die een misdrijf hebben gepleegd. Het combineert behandeling met de bescherming van de samenleving en kan langdurig van aard zijn, afhankelijk van het aanwezige risico.
Wat houdt TBS in?
TBS, ofwel terbeschikkingstelling, is een maatregel die door de rechter wordt opgelegd aan daders met een psychische aandoening tijdens het plegen van een misdrijf. Het is geen straf, maar richt zich op behandeling en preventie.
Doelstellingen van TBS
- Behandelen van de onderliggende stoornis
- Verlagen van de kans op herhaling
- Veiligheid van de maatschappij waarborgen
- Eventuele terugkeer in de samenleving voorbereiden
Voorwaarden voor het opleggen van TBS
Het opleggen van TBS is gebonden aan strikte criteria die door de wet zijn vastgelegd.
Wettelijke criteria (art. 37a Wetboek van Strafrecht)
- Het misdrijf kent een strafdreiging van minimaal 4 jaar
- Of het betreft specifieke, expliciet genoemde delicten
- Er was sprake van een psychische stoornis tijdens het delict
- Er bestaat een risico op herhaling of gevaar voor anderen
- Een rapport van gedragsdeskundigen ondersteunt de maatregel
Soorten TBS
TBS kent twee hoofdvormen, afhankelijk van de ernst van de situatie.
TBS met gedwongen opname
- Verblijf in een forensisch psychiatrisch centrum (FPC)
- Intensieve therapeutische begeleiding
- Meest ingrijpende vorm van TBS
- Geen vaste einddatum
TBS onder voorwaarden
- Geen opname in een instelling
- Verplichte naleving van strikte regels
- Behandeling op poliklinische basis
- Maximale duur van 9 jaar
Hoe lang duurt TBS?
De initiële duur van TBS is 2 jaar, maar verlenging is mogelijk zolang het nodig wordt geacht.
Verlengingsregels
| Categorie | Verlengingstermijn |
|---|---|
| Geweldsdelicten | Geen limiet aan verlenging |
| Overige delicten | Maximaal 4 jaar in totaal |
| Evaluatie | Jaarlijkse beoordeling door de rechtbank |
Behandeltraject
In een tbs-instelling ontvangt de betrokkene een intensief zorgprogramma.
Elementen van behandeling
- Psychiatrische zorg
- Therapeutische sessies
- Medicatie indien nodig
- Structuur door dagbesteding en werk
- Training in sociale omgang
- Voorbereiding op terugkeer in de maatschappij
Verlofregelingen en uitstroomproces
Tijdens TBS kan verlof in verschillende vormen worden toegestaan.
Typen verlof
- Verlof onder begeleiding
- Zelfstandig verlof
- Transmuraal verlof (wonen buiten de kliniek)
- Proefverlof als eindfase
- Voorwaardelijke beëindiging van TBS
Combinatie met gevangenisstraf
TBS wordt vaak na een gevangenisstraf uitgevoerd. De straf wordt eerst uitgezeten, gevolgd door de TBS-maatregel.
Longstay-afdeling
Wanneer behandeling geen effect heeft en het risico hoog blijft, kan plaatsing in een longstay-afdeling volgen. Dit betekent langdurige opname met focus op beveiliging in plaats van behandeling.
Veelgestelde vragen over TBS in Leiden
Hoe lang kan TBS duren en komt er ooit een einde aan?
TBS start met een periode van 2 jaar, maar kan telkens worden verlengd als het risico op herhaling aanwezig blijft. Bij geweldsdelicten is er geen maximumduur, terwijl bij andere misdrijven de totale duur tot 4 jaar beperkt is. De rechtbank evalueert jaarlijks of verlenging noodzakelijk is. TBS eindigt alleen als het gevaar voldoende is verminderd, wat soms vele jaren kan duren. In sommige gevallen is een voorwaardelijke beëindiging mogelijk.
Wat onderscheidt TBS met dwangverpleging van TBS met voorwaarden?
Bij TBS met dwangverpleging word je opgenomen in een gesloten tbs-kliniek (FPC) voor intensieve zorg zonder vaste einddatum. TBS met voorwaarden betekent dat je niet wordt opgenomen, maar wel gebonden bent aan strenge regels en poliklinische behandeling, met een maximum van 9 jaar. Dwangverpleging wordt toegepast bij ernstig gevaar, terwijl voorwaardelijke TBS geschikt is als het risico buiten een kliniek beheersbaar is.
Is vrijlating mogelijk na TBS?
Ja, maar dit vereist een lang proces. Vrijlating volgt alleen na aanzienlijke vooruitgang in de behandeling en een beoordeling dat het risico op herhaling minimaal is.
Relevante instanties in Leiden:
Rechtbank: Rechtbank Den Haag, Locatie Leiden
Juridisch Loket: Juridisch Loket Leiden, Stationsweg 46