Verschoningsrecht getuige in Leiden
Het verschoningsrecht voor getuigen biedt cruciale bescherming in het Nederlandse strafrecht, speciaal relevant voor inwoners van Leiden bij verhoren bij de Rechtbank Leiden. Hiermee kunt u vragen weigeren als antwoorden uzelf, uw naasten of huisgenoten in een strafbaar feit kunnen betrekken, en zo zelfincriminatie voorkomen.
Wettelijke grondslag verschoningsrecht
De basis ligt in artikel 171 Wetboek van Strafvordering (Sv): "De getuige hoeft niet te antwoorden op vragen die hemzelf, zijn echtgenoot, geregistreerde partner, bloed- of aanverwanten in rechte lijn of tweede graad zijlijn, plus huisgenoten, in een strafbaar feit kunnen verwikkelen."
Dit vormt een uitzondering op de algemene getuigenplicht uit artikel 170 Sv, waarbij getuigen verplicht zijn de waarheid te spreken. Bij de Rechtbank Leiden beoordeelt de rechter of officier van justitie of het recht geldig is. Een redelijk vermoeden van gevaar is voldoende; bewijs niet vereist. Let op: dit geldt primair in strafzaken, niet in civiel of bestuursrecht.
Wanneer verschoningsrecht inroepen in Leiden?
U kunt dit recht gebruiken bij een concreet risico op strafbaarheid voor:
- Uzelf: persoonlijke belasting.
- Partner: echtgenoot of geregistreerde partner.
- Rechtstreekse familie: ouders, kinderen, grootouders, kleinkinderen.
- Zijtak tweede graad: broers/zussen, schoonouders.
- Huisgenoten: samenwonenden, los van familie.
Alleen voor strafbare feiten (geen overtredingen). De Rechtbank Leiden toetst op 'niet denkbeeldig' risico.
Praktijkcases bij Rechtbank Leiden
Voorbeeld: U getuigt in een drugszaak bij de Rechtbank Leiden. Politie vraagt: "Heeft u coke gebruikt bij uw zus in de Leidse binnenstad?" Bij risico op eigen strafbaarheid (uw gebruik) roept u het recht in.
Of: Als partner van een verdachte in een geweldszaak in Leiden, kunt u zwijgen over details die uw rol bij diefstal van goederen onthullen.
Vaak toegepast bij familiezaken, zoals huiselijk geweld in Leiden-huishoudens.
Verschil met andere verschoningsrechten
Overzicht:
| Recht | Wet | Voor wie | Bescherming |
|---|---|---|---|
| Verschoningsrecht getuige | Art. 171 Sv | Getuigen | Zelf, naasten, huisgenoten vs. strafbaarheid |
| Beroepsverschoningsrecht | Art. 169 Sv | Advocaten, artsen, journalisten | Berufsgeheim |
| Zwijgrecht verdachte | Art. 29 Sv & art. 6 EVRM | Verdachten | Volledig zwijgen |
Meer over meineed en zwijgrecht.
Rechten en verplichtingen getuige
Rechten:
- Weigeren belaste antwoorden.
- Advies advocaat tijdens verhoor (vaak mogelijk bij Rechtbank Leiden).
- Geen straf bij terecht gebruik.
Plichten:
- Antwoorden op niet-belaste vragen (risico meineed, art. 207 Sr).
- Tijdig melden bij rechter/rechter-commissaris.
- Eerlijk motiveren zonder details.
Geen recht? Dan dwang of straf (art. 287 Sr). Bij Het Juridisch Loket Leiden krijgt u gratis voorlichting.
Veelgestelde vragen
Kan ik het recht inroepen zonder familieband met verdachte?
Ja, bij uzelf of huisgenoot, ook in Leiden-zaken.
Per ongeluk geantwoord?
Geen terugweg, maar vervolg niet verplicht. Raadpleeg Het Juridisch Loket Leiden vooraf.
Geldt bij politie in Leiden?
Ja, alle verhoren (art. 171 Sv). Politie informeert over rechten.
Bewijs vereist?
Nee, redelijk vermoeden genoeg; Rechtbank Leiden beslist.
Tips voor getuigen in Leiden
Voorbereid zijn:
- Advies inwinnen: Bij Het Juridisch Loket Leiden voor gratis hulp.
- Lijst beschermden: Noteer familie/huisgenoten.
- Oefen: Alleen veilige antwoorden.
- Opschorting vragen: Tijd voor juridisch advies bij Rechtbank Leiden.