Vrijheidsbeperkende maatregelen in Leiden

Vrijheidsbeperkende maatregelen in Leiden

Een vrijheidsbeperkende maatregel is een alternatieve sanctie in het Nederlandse strafrecht die de bewegingsvrijheid van veroordeelden in Leiden beperkt, zonder detentie in een cel. Denk aan enkelbandtoezicht, locatieverboden of contactbeperkingen. De Rechtbank Leiden legt deze op bij minder zware vergrijpen, zoals winkeldiefstal in de Haarlemmerstraat, om herhaling te voorkomen en terugkeer in de Leidse samenleving te ondersteunen, in plaats van een korte celstraf.

Wettelijke basis

Ingevoerd via de Wet van 23 december 2004, vallen vrijheidsbeperkende maatregelen onder Titel IIIA van Boek 1 van het Wetboek van Strafrecht (artikelen 15c tot 15i Sr). Ze dienen als strafvervanging voor vrijheidsstraffen tot maximaal twee jaar (art. 15c lid 1 Sr). De Rechtbank Leiden baseert de beslissing op een pro justitia-rapport, rekening houdend met de achtergrond van de verdachte, het gepleegde feit in de regio en recidiverisico's.

Deze maatregelen passen binnen het systeem van voorwaardelijke straffen (art. 1a e.v. Sr) en wijken af van klassieke straffen zoals gevangenisstraf (art. 10 Sr) of hechtenis (art. 11 Sr), omdat ze vervangend werken. Vaak gaan ze gepaard met een proeftijd (art. 1b Sr), met supervisie door de lokale reclassering.

Soorten vrijheidsbeperkende maatregelen

In Leiden zijn er drie primaire vormen:

• Elektronisch toezicht (ET) (art. 15d Sr): Een enkelband monitort het thuisverblijf. Uitsluitend verlaten voor werk in de regio, studie aan Universiteit Leiden of zorgafspraken.
• Locatie- en contactverboden (LCV) (art. 15e Sr): Verboden nabij specifieke plekken, zoals het slachtofferadres in Leiden-Noord, of contact met betrokkenen. Dit bouwt voort op een standaard contactverbod.
• Schorsing van de voorwaardelijke invordering van een geldboete (SVVIG) (art. 15f Sr): Boete-uitstel met voorwaarden als meldplicht bij de Gemeente Leiden of deelname aan lokale gedragsprogramma's.

Voorwaarden voor oplegging en duur

De Rechtbank Leiden legt een vrijheidsbeperkende maatregel op bij straffen tot twee jaar, mits naleving realistisch is. De duur matcht de originele straf, maximaal twee jaar; ET start vanaf 14 dagen.

De reclassering Leiden handhaaft de uitvoering (art. 15g Sr), monitort compliance en signaleert overtredingen voor aanpassingen.

Praktijkvoorbeeld 1: Elektronisch toezight in Leiden

Stel, meneer Jansen steelt in een supermarkt aan de Lammermarkt (art. 310 Sr). De officier eist 4 maanden cel; de Rechtbank Leiden kiest voor 4 maanden ET. Jansen blijft thuis met enkelband en gaat alleen naar zijn baan in de Leidse binnenstad. Na twee maanden loopt het soepel, en de periode eindigt positief.

Praktijkvoorbeeld 2: Locatieverbod

Ahmed krijgt een LCV na huiselijk geweld in Leiden-Zuid (art. 304 Sr). Ze mag niet binnen 500 meter van het ex-adres komen. Overtreding leidt tot cel; dit biedt slachtoffers veiligheid en remt escalatie.

Rechten en plichten

Rechten van de veroordeelde

• Hoor en wederhoor voor oplegging door de Rechtbank Leiden (art. 15c lid 3 Sr).
• Juridische hulp via Het Juridisch Loket Leiden; een advocaat kan alternatieven bepleiten.
• Verzoek tot aanpassing bij veranderde situaties (art. 15h Sr).
• Privacybescherming; data van de enkelband blijven beperkt.

Plichten van de veroordeelde

1. Voorwaarden stipt volgen, zoals ET-thuisblijven.
2. Samenwerken met reclassering Leiden.
3. Adres- of werkwijzigingen melden, eventueel via de Gemeente Leiden.
4. Bij schending: vervanging vervalt, originele straf volgt (art. 15i Sr).

Vergelijking met andere straffen

Veelgestelde vragen

Tips en aanbevelingen voor Leidenaren

• Zoek lokaal advies: Het Juridisch Loket Leiden biedt gratis intake voor pleidooi op vrijheidsbeperkende maatregelen. Bel of bezoek het kantoor aan de Nieuwe Rijn.
• Volg reclasseringstips: Deel aan therapie via GGZ Leiden of budgettraining bij de Gemeente.
• Documenteer alles: Bewaar correspondentie met de Rechtbank Leiden voor mogelijke verzoeken.