WGA-fasları: Genel bakış ve açıklama
**WGA-ödemesi** (Çalışma ve Gelir Yasası İş Gücü Kapasitesine Göre - Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen), kısmen iş göremez durumda olan kişiler için önemli bir sosyal ödenektir. Bu ödeme **üç aşamaya** sahiptir ve haklarınız, yükümlülükleriniz ve olanaklarınız aşamalar boyunca kademeli olarak değişir. Bu makalede her aşamanın ne içerdiğini, aşamalar arasında nasıl ilerlediğinizi ve her aşamada ne bekleyebileceğinizi açıklıyoruz. Ayrıca pratik örnekler ve sık sorulan sorulara yanıtlar veriyoruz.
WGA-fasları nelerdir?
WGA-ödemesi, **tamamen iş göremez** olmayan ancak **tamamen iş gücüne uygun** da olmayan kişiler içindir. Yasa üç aşama ayırt eder; odak desteği, aktivasyon ve nihayetinde işe dönüşe kayar. Bu aşamalar şunlardır:
- Aşama 1: Başlangıç Dönemi (kayıttan itibaren 2 yıla kadar)
- Aşama 2: Sürekli Dönem (kayıttan itibaren 2 ila 5 yıl)
- Aşama 3: Aktivasyon Dönemi (kayıttan itibaren 5 yıldan itibaren)
**WGA-yasası** (Çalışma ve Gelir Yasası İş Gücü Kapasitesine Göre) bu aşamaları düzenler. Önemli maddeler:
- Madde 15: **WGA-ödemesinin süresi** ve aşamalar.
- Madde 20: **Ödemeye hak kazananın yükümlülükleri** (örneğin iş arama ve iyileşmeye işbirliği).
- Madde 21: **Sonraki aşamalarda aktivasyon**.
Aşama 1: Başlangıç Dönemi (2 yıla kadar)
Bu ilk aşamada odak **iyileşme ve destek** üzerindedir. **İş gücü kapasitenize** ve **iş göremezlik öncesi gelirinize** dayalı bir ödeme alırsınız. Ödemenin miktarı **UWV** (Çalışan Sigortaları Uygulama Enstitüsü - Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen) tarafından belirlenir.
Ne bekleyebilirsiniz?
- Ödeme: WGA-ödemenizin miktarı **iş göremezlik öncesi gelirinize** ve **iş gücü kapasitenize** bağlıdır. Örneğin %70 iş göremezseniz, eski gelirinizin %70'ini (maksimum ile) alırsınız.
- Destek: UWV ve **sigortacınız** (örneğin sağlık sigortası veya iş göremezlik sigortası) sizi **yeniden entegrasyon** ile destekleyebilir (örneğin yeniden entegrasyon programı).
- Yükümlülükler: **Yeniden entegrasyona mümkün olduğunca katılmak** ve UWV'nin olası önerilerini takip etmek zorundasınız.
Örnek
Durum: İş göremezlik öncesi muhasebeci olarak tam zamanlı çalışıyordunuz ve aylık brüt 4.000 € kazanıyordunuz. Bir hastalık sonrası %50 iş göremez oldunuz. Aşama 1'de eski gelirinizin yaklaşık %50'sini alırsınız, tam zamanlı için maksimum **WGA-ödemesi** ile (2024'te aylık yaklaşık brüt 2.200 €).
Aşama 2: Sürekli Dönem (2 ila 5 yıl)
Bu aşamada odak daha çok **aktivasyon** üzerine kayar. UWV sizi **iş aramaya** veya iş gücü kapasitenizi iyileştirecek aktivitelere katılmaya teşvik edecektir. Ödeme büyük ölçüde aynı kalır, ancak daha fazla yükümlülük eklenir.
Ne değişir?
| Konu | Aşama 1 | Aşama 2 |
|---|---|---|
| Odak | İyileşme ve destek | Aktivasyon ve iş arama davranışı |
| Ödeme | Eski gelirinizin %70-100'ü (iş gücü kapasitesine bağlı) | Ödeme aynı kalır, ancak işbirliği yaparsanız **aktivasyon tazminatı** eklenebilir |
| Yükümlülükler | Yeniden entegrasyona işbirliği | Aktif iş arama ve aktivitelere katılım (ör. eğitim, staj) |
Örnek
Durum: Hala %50 iş göremezsiniz, ancak UWV size **daha küçük bir iş** aramanızı önerir (örneğin haftada 20 saat). Buna katılırsanız, WGA-ödemenizin yanı sıra **aktivasyon tazminatı** alabilirsiniz. Ayrıca iş piyasasındaki şanslarınızı iyileştirecek bir **eğitim** almanız teşvik edilir.
Aşama 3: Aktivasyon Dönemi (5 yıldan itibaren)
UWV'ye kayıttan itibaren **beşinci yıldan** itibaren aktivasyon dönemine girersiniz. Burada **iş bulma** veya **iş gücü kapasitesini iyileştirme** için üzerinizdeki baskı daha da artar. Ödeme devam eder, ancak aktif katılımınıza katı şartlar vardır.
En önemli değişiklikler nelerdir?
- Aktivasyon yükümlülüğü: **Aktif iş aramak** veya iş gücü kapasitenizi artıracak aktivitelere katılmak zorundasınız.