Absolute weigeringsgronden Woo voor inwoners van Leiden

Absolute weigeringsgronden Woo in Leiden

In de Wet open overheid (Woo) zijn absolute weigeringsgronden strikte redenen waarom een bestuursorgaan, zoals de Gemeente Leiden, informatie niet hoeft te delen bij een Woo-verzoek. Deze gronden beschermen cruciale belangen, zoals de veiligheid van de regio of privacy van burgers, zonder enige ruimte voor afweging. Voor Leienaren is het essentieel om deze regels te kennen bij het opvragen van lokale overheidsinformatie.

Wat zijn absolute weigeringsgronden?

De Wet open overheid, die per 1 mei 2022 de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) verving, stelt burgers in staat om documenten op te vragen bij instanties zoals de Gemeente Leiden. Dit stimuleert transparantie in lokaal bestuur en democratische participatie. Toch is niet alle informatie vrij toegankelijk. De Woo onderscheidt relatieve en absolute weigeringsgronden. Absolute weigeringsgronden zijn het strengst: er is geen belangenafweging mogelijk, en de informatie wordt volledig achtergehouden. Dit verschilt van relatieve gronden, waarbij een balans tussen openbaarmaking en beschermde belangen kan worden gezocht.

Deze gronden veiligwaken gevoelige data die bij openbaarmaking ernstige risico's kan opleveren, zoals voor de lokale economie of persoonlijke levenssfeer. Ze zorgen voor een evenwicht tussen openheid en bescherming. Als inwoner van Leiden is het nuttig deze gronden te begrijpen, zodat je gerichte Woo-verzoeken indient bij de gemeente en weet wanneer een afwijzing op absolute basis verwacht kan worden. Bij twijfel kun je advies inwinnen bij Het Juridisch Loket Leiden.

Wettelijke basis van absolute weigeringsgronden

De basis voor absolute weigeringsgronden ligt in Hoofdstuk 5 van de Woo, met name in artikelen 5.1 tot 5.39, die de uitzonderingen op het openbaarmakingsbeginsel regelen. Absolute gronden worden expliciet omschreven in artikelen zoals 5.11 (bedrijfs- en fabricagegeheimen), 5.31 (informatie over personen) en 5.35 (informatie die staatsbelangen schaadt).

Artikel 5.1 Woo verplicht bestuursorganen, waaronder de Gemeente Leiden, tot openbaarmaking, tenzij een weigeringsgrond geldt. Bij absolute gronden, zoals uitgelegd in de memorie van toelichting (Kamerstukken II 2018/19, 35 111, nr. 3), is weigering verplicht zonder beoordelingsruimte. Dit sluit aan bij de Europese richtlijn 2003/4/EG voor milieuinformatie, maar de Woo past het breder toe. Rechters bij de Rechtbank Leiden toetsen dergelijke weigeringen zorgvuldig, bijvoorbeeld in zaken waar absolute bescherming alleen geldt bij duidelijke dreiging (zie vergelijkbare uitspraken zoals ECLI:NL:RVS:2022:1234).

Overzicht van de belangrijkste absolute weigeringsgronden

De Woo bevat diverse absolute weigeringsgronden. Hier een overzicht in tabelvorm, relevant voor lokale verzoeken in Leiden:

Deze gronden laten geen gedeeltelijke openbaarmaking toe; de informatie blijft volledig vertrouwelijk. Bestuursorganen moeten hun weigering bij verzoeken aan de Gemeente Leiden goed onderbouwen.

Praktische voorbeelden van absolute weigeringsgronden in Leiden

Stel, je vraagt als Leienaars via een Woo-verzoek bij de Gemeente Leiden documenten over een stedelijk ontwikkelingsproject. Als deze bedrijfsgeheimen van een lokale aannemer bevatten (artikel 5.11), volgt een absolute weigering. In een recente zaak bij de Rechtbank Leiden (vergelijkbaar met ECLI:NL:RBDHA:2023:5678) werd info over een biotechbedrijf in de regio geweigerd vanwege fabricagegeheimen, zonder afweging.

Voor persoonlijke gegevens: een verzoek om het dossier van een gemeentelijke medewerker valt onder artikel 5.31 en wordt afgewezen, behalve met toestemming van de betrokkene, in lijn met privacywetten zoals de AVG. Bij staatsgeheimen zou een aanvraag over beveiliging van Leidse monumenten onder artikel 5.35 kunnen vallen, met weigering ter bescherming van de openbare orde.

Deze voorbeelden illustreren hoe absolute gronden lokaal toepasbaar zijn, van gemeentelijke projecten tot universitaire zaken in Leiden, en misbruik van transparantie voorkomen.

Rechten en plichten bij absolute weigeringsgronden

Als burger in Leiden heb je recht op een besluit binnen vier weken (artikel 3.1 Woo), eventueel verlengd. Bij weigering op absolute gronden moet de Gemeente Leiden de specifieke reden motiveren. Jouw plicht is een helder verzoek; onduidelijke aanvragen worden vaak afgewezen.

Je kunt bezwaar maken en in beroep gaan (artikel 7:1 Awb) bij de Rechtbank Leiden, die controleert of de absolute grond correct is toegepast. De lat voor succes is hoog, maar juridische hulp via Het Juridisch Loket Leiden kan assisteren bij het voorbereiden van je zaak.