Afstamming legt vast wie volgens de wet de ouders van een kind zijn. Dit heeft belangrijke gevolgen voor zaken als gezag, onderhoudsverplichtingen, erfrecht en nationaliteit. In Nederland zijn er diverse manieren waarop afstamming tot stand komt.
Wat houdt afstamming in?
Afstamming verwijst naar de juridische relatie tussen een kind en zijn of haar ouders. Het gaat om wie de wet als ouders aanmerkt, los van de biologische situatie.
Manieren waarop afstamming ontstaat
| Type | Hoe het tot stand komt |
|---|---|
| Via geboorte | De vrouw die bevalt, is juridisch de moeder |
| Via huwelijk of partnerschap | De echtgenoot of geregistreerd partner van de moeder |
| Door erkenning | Vrijwillige erkenning door de vader |
| Door gerechtelijke beslissing | Rechter bepaalt het vaderschap |
| Door adoptie | Via een rechterlijke uitspraak |
Juridisch moederschap
De vrouw die het kind ter wereld brengt, is volgens de wet de juridische moeder, ook in gevallen zoals:
- Eiceldonatie: de vrouw die het kind draagt, is juridisch moeder
- Draagmoederschap: adoptie is nodig voor overdracht van moederschap
Juridisch vaderschap
De juridische vader is:
- De man die bij de geboorte getrouwd is met de moeder
- De man die een geregistreerd partnerschap heeft met de moeder
- De man die het kind officieel heeft erkend
- De man wiens vaderschap door de rechter is bevestigd
Gevolgen van afstamming
- Achternaam: Het kind kan de naam van een van de ouders dragen
- Nationaliteit: Kan via een ouder worden verkregen
- Gezag: Een ouder kan gezag over het kind krijgen
- Onderhoudsplicht: Ouders hebben financiële verplichtingen
- Erfrecht: Een kind erft van zijn juridische ouders
Wat als de biologische vader niet de juridische vader is?
De juridische afstamming kan afwijken van de biologische realiteit. Een biologische vader kan erkenning aanvragen of vaderschap via de rechter laten vaststellen. Een juridische vader heeft de mogelijkheid om het vaderschap aan te vechten.Kan een kind meer dan twee juridische ouders hebben?
Nee, volgens Nederlands recht kan een kind slechts twee juridische ouders hebben. Dit kan een combinatie zijn van twee moeders, twee vaders, of een moeder en een vader.Beïnvloedt afstamming de achternaam van een kind?
Ja, bij de aangifte van de geboorte kiezen ouders de achternaam van het kind, die van de vader of de moeder kan zijn. Deze keuze geldt ook voor toekomstige kinderen van hetzelfde stel.Veelgestelde vragen over afstamming
Hoe erken ik mijn kind als ik niet getrouwd ben met de moeder?Als je niet getrouwd bent, kun je erkenning regelen bij de gemeente of via een notaris in Leiden. Dit is mogelijk tijdens de zwangerschap of na de geboorte. Toestemming van de moeder is nodig als het kind jonger is dan 16. Erkenning maakt je juridisch vader, inclusief rechten en plichten zoals onderhoud en erfrecht. Gezamenlijk gezag kan daarna via de rechtbank worden aangevraagd. Wat te doen als de biologische vader erkenning weigert?
Als de vader weigert, kun je bij de Rechtbank Den Haag, locatie Leiden, een verzoek indienen om het vaderschap vast te stellen. Een DNA-test kan door de rechter worden opgelegd. Bij vaststelling wordt de man juridisch vader met alle verplichtingen. Kan mijn kind mijn achternaam krijgen als we niet getrouwd zijn?
Ja, bij de geboorteaangifte kun je kiezen voor de achternaam van de vader of moeder, mits de vader het kind heeft erkend. Zonder erkenning krijgt het kind de naam van de moeder. Wat betekent afstamming voor erfrecht?
Afstamming bepaalt de juridische ouders en daarmee de erfgenamen. Een kind erft van juridische ouders, ook zonder testament. Bij erkenning of vaststelling van vaderschap ontstaan erfrechtelijke rechten. Hoe werkt afstamming bij draagmoederschap?
Bij draagmoederschap is de draagmoeder juridisch de moeder, ongeacht biologische afkomst. Wensouders moeten adoptie aanvragen via de rechtbank om juridisch ouder te worden.
Contact in Leiden: Voor juridisch advies kun je terecht bij het Juridisch Loket Leiden, Stationsweg 46. Voor zaken rondom afstamming kun je ook contact opnemen met de Rechtbank Den Haag, locatie Leiden.