Afwijken van het bestemmingsplan in Leiden
In Leiden kunt u via de Gemeente Leiden toestemming krijgen om af te wijken van het bestemmingsplan voor bouw- of gebruikswijzigingen die niet passen bij de geldende regels. Dit is handig voor kleine aanpassingen in de historische binnenstad of rond de universiteitscampus, en vraagt u aan met een omgevingsvergunning. Zo blijft de ruimtelijke ordening flexibel zonder het plan meteen te wijzigen.
Waarom afwijken in Leiden?
Het bestemmingsplan in Leiden regelt wat op een perceel mag, zoals wonen in de Maresingelbuurt of winkelen aan de Breestraat. Voor afwijkingen, zoals een extra verdieping op een studentenhuis of tijdelijk gebruik van een pand, biedt afwijken een snelle oplossing. Dit scheelt tijd en geld vergeleken met een planherziening. Na de Omgevingswet van 1 januari 2024 blijven oude plannen via overgangsrecht gelden tot vervanging door een omgevingsplan.
Wettelijke basis
Regels voor afwijkingen vind je in de Wet ruimtelijke ordening (Wro) voor oudere gevallen en de Omgevingswet (Ow) voor nieuwere. Kernartikelen:
- Artikel 2.12 Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo): Omgevingsvergunning tegen het plan in (overgangsrecht).
- Artikel 5.1 en 5.2 Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl): 'Kruimelregelingen' voor kleine wijzigingen onder de Ow.
- Artikel 4.7 Omgevingswet: Voor tijdelijke afwijkingen.
- Artikel 3.14 Wet ruimtelijke ordening (oud): Standaard- en structurele afwijkingen.
De Gemeente Leiden als bevoegd gezag keurt alleen goed met een solide ruimtelijke motivatie en zonder botsing met hogere regels zoals rijksbeleid.
Mogelijkheden tot afwijken
Afwijkingen variëren in schaal en duur. Overzicht:
| Soort afwijking | Wettelijke basis | Voorwaarden | Procedure in Leiden |
|---|---|---|---|
| Kruimelafwijking | Art. 5.1 Bkl (Ow) / Art. 4 lid 2 Wro (oud) | Kleine overschrijdingen, bv. max. 5 m² extra of tijdelijk gebruik | Vereenvoudigd bij Gemeente Leiden, vaak binnen 8 weken |
| Reguliere afwijking | Art. 2.12 Wabo / Art. 3.14 Wro | Grotere wijzigingen met onderbouwing | Standaard met inspraak via Gemeente Leiden |
| Tijdelijke afwijking | Art. 4.7 Ow | Tot 10 jaar, herhaalbaar | Snelle termijn bij Gemeente Leiden |
| Structurele afwijking | Art. 3.14 lid 1 Wro (oud) | Langdurig, vaak met planwijziging | Complex, via Gemeente Leiden |
Kruimelafwijking in Leiden
Populair voor kleinschalige projecten in de stad. Bijvoorbeeld: een dakkapel op een rijksmonument dat iets hoger uitvalt, past binnen bijlage 2 Bkl en krijgt snel goedkeuring van de Gemeente Leiden.
De procedure stap voor stap in Leiden
Dien aan via omgevingsvergunning bij de Gemeente Leiden:
- Controleer het plan: Via ruimtelijkeplannen.nl of het portaal van de Gemeente Leiden.
- Voorbereiden: Maak motivering, tekeningen en overleg vooraf met de gemeente (vooroverleg).
- Indienen: Bij Omgevingsloket Online (OLO).
- Beoordeling: Toets aan bruikbaarheidsnormen (art. 5.1 Wabo). Termijn: 8-26 weken.
- Decision: Goedkeuring, weigering of voorschriften. Bezwaar binnen 6 weken bij Gemeente Leiden.
- Starten: Na vergunning.
Rechten en plichten
Uw rechten:
- Volledige motivering van het besluit.
- Vooroverleg en zienswijze bij Gemeente Leiden.
- Bezwaar en beroep bij de Rechtbank Leiden.
- Complete aanvraag met onderbouwing indienen.
- Voorschriften naleven, incl. milieu-eisen.
- Buren informeren over mogelijke hinder.
Praktijkvoorbeelden uit Leiden
- Winkeluitbreiding: Koffiebar aan de Nieuwe Rijn wil 10 m² meer. Kruimelafwijking goedgekeurd, geen parkeerissue.
- Tijdelijke woning: Mantelzorgunit bij een grachtenhuis voor 5 jaar, met sloopplicht.
- Weigering: Schuur in het Singelpark afgekeurd door landschapsbeleid.
Rechtspraak (o.a. Raad van State) controleert of afwijking 'planmatig wenselijk' is.
Veelgestelde vragen
Kan ik altijd afwijken in Leiden?
Nee, alleen met wettelijke voorwaarden en goede onderbouwing. Grote projecten vragen planwijziging.
Hoe lang duurt het?
Kruimel: max. 8 weken, regulier tot 26 weken bij Gemeente Leiden. Compleet dossier voorkomt vertraging.
Wat bij weigering?
Bezwaar binnen 6 weken bij Gemeente Leiden, dan beroep bij Rechtbank Leiden. Neem contact op met Het Juridisch Loket Leiden voor gratis advies.