De algemene beginselen van behoorlijk bestuur (abbb) vormen de basisregels die de overheid, ook in Leiden, moet volgen. Het niet naleven hiervan kan leiden tot de vernietiging van een overheidsbesluit.
Wat houden de abbb in?
De algemene beginselen van behoorlijk bestuur zijn richtlijnen die de overheid verplichten om zorgvuldig en eerlijk te handelen bij het maken van besluiten. Een deel hiervan is vastgelegd in de Algemene wet bestuursrecht (Awb), terwijl andere beginselen ongeschreven zijn.
Overzicht van kernbeginselen
| Beginsel | Uitleg |
|---|---|
| Zorgvuldigheidsbeginsel | De overheid moet besluiten grondig onderzoeken en voorbereiden. |
| Motiveringsbeginsel | Een besluit moet duidelijk onderbouwd zijn met redenen. |
| Evenredigheidsbeginsel | De impact van een maatregel moet passen bij het beoogde doel. |
| Gelijkheidsbeginsel | Vergelijkbare situaties moeten gelijk worden behandeld. |
| Vertrouwensbeginsel | De overheid moet gewekte verwachtingen nakomen. |
| Rechtszekerheidsbeginsel | Inwoners moeten kunnen rekenen op consistente besluiten. |
| Fair play beginsel | Eerlijkheid en transparantie in het handelen van de overheid. |
Gebruik in bezwaar en beroep in Leiden
Inwoners van Leiden kunnen zich beroepen op de abbb bij bezwaar of beroep tegen een besluit:
- 'Het besluit is niet zorgvuldig tot stand gekomen.'
- 'De onderbouwing van het besluit is onduidelijk of onvolledig.'
- 'Mijn situatie is ongelijk behandeld in vergelijking met anderen.'
- 'Ik vertrouwde op een eerdere toezegging van de overheid.'
Voor hulp bij dergelijke procedures kun je terecht bij het Juridisch Loket Leiden aan de Stationsweg 46.
Consequenties van niet-naleving
Als een bestuursorgaan in Leiden een beginsel overtreedt, kan de rechter, zoals bij de Rechtbank Den Haag (locatie Leiden), het besluit ongeldig verklaren. Het orgaan moet dan een nieuw, rechtmatig besluit nemen.
Veelgestelde vragen over abbb
Kan ik altijd een beroep doen op het vertrouwensbeginsel?
Dat kan alleen als er een duidelijke en specifieke belofte is gedaan door een bevoegde ambtenaar.
Hoe bewijs ik een schending van het gelijkheidsbeginsel?
Je moet aantonen dat vergelijkbare situaties anders zijn behandeld door specifieke voorbeelden te geven.
Zijn alle beginselen wettelijk vastgelegd?
Niet allemaal. Sommige, zoals zorgvuldigheid en motivering, staan in de Awb, andere zijn gebaseerd op jurisprudentie.
Praktische vragen over toepassing in Leiden
Wanneer kan ik een overheidsbesluit aanvechten in Leiden?
Je kunt bezwaar maken als je vindt dat de gemeente Leiden of een ander bestuursorgaan een beginsel heeft geschonden, zoals bij gebrek aan zorgvuldigheid of ongelijke behandeling. Dit kan via een bezwaarschrift bij het bestuursorgaan of een beroep bij de Rechtbank Den Haag, locatie Leiden. Zorg voor bewijsmateriaal, zoals documenten of vergelijkbare zaken.
Wat onderscheidt het zorgvuldigheidsbeginsel van het motiveringsbeginsel?
Het zorgvuldigheidsbeginsel eist dat de overheid een besluit goed onderbouwt met onderzoek, terwijl het motiveringsbeginsel vraagt om een heldere uitleg van de redenen achter het besluit. Een besluit kan zorgvuldig zijn, maar zonder goede motivering toch onrechtmatig.
Hoe toon ik aan dat het evenredigheidsbeginsel is geschonden?
Je moet bewijzen dat de maatregel te zwaar is in verhouding tot het doel. Bijvoorbeeld een hoge boete voor een kleine overtreding in Leiden. Vergelijk jouw zaak met andere situaties of stel dat een lichtere maatregel mogelijk was.
Wat als de rechter een besluit vernietigt?
Bij vernietiging door de rechter vervalt het besluit. Het bestuursorgaan, zoals de gemeente Leiden, moet een nieuw besluit nemen dat wel voldoet aan de beginselen. Soms bepaalt de rechter een deadline of neemt zelf een beslissing.
Kan ik schadevergoeding eisen bij schending van abbb?
Ja, als je aantoonbare schade hebt geleden door een onrechtmatig besluit. Dit kan via een civiele procedure of een verzoek bij het bestuursorgaan zelf, afhankelijk van de situatie.
Gelden de abbb ook voor de gemeente Leiden?
Absoluut, deze beginselen zijn van toepassing op alle bestuursorganen, waaronder de gemeente Leiden, provincies en andere lokale overheden. Zij moeten handelen volgens regels van zorgvuldigheid, gelijkheid en transparantie.