Brussel II-ter-verordening in Leiden

Brussel II-ter-verordening in Leiden

De Brussel II-ter-verordening is een EU-regelgeving die richtlijnen biedt voor de bevoegdheid, erkenning en uitvoering van familierechtelijke uitspraken, zoals bij scheidingen en ouderlijke verantwoordelijkheden, in de hele Europese Unie. Voor inwoners van Leiden zorgt deze verordening voor een consistente benadering bij internationale familieconflicten, vooral om kinderontvoering te vermijden en de belangen van kinderen te waarborgen.

Wat houdt de Brussel II-ter-verordening in voor Leidenaren?

Officieel bekend als Verordening (EU) 2019/1111, regelt de Brussel II-ter-verordening welke rechtbanken in EU-landen bevoegd zijn voor huwelijks- en ouderlijke zaken. Deze bijgewerkte versie van de voormalige Brussel IIa-verordening geldt sinds 1 augustus 2022. Voor Leids burgers met internationale familiebanden, bijvoorbeeld door de universiteit die veel expats aantrekt, is dit cruciaal bij grensoverschrijdende scheidingen met partners uit andere EU-landen. De regels gelden in alle EU-staten behalve Denemarken en voorkomen 'forum shopping', waarbij partijen een voordelige rechtbank zoeken.

De focus ligt op kinderbescherming. Strenge bepalingen verbieden het verplaatsen van kinderen over grenzen om rechtszaken te ontwijken. Dit sluit aan bij verdragen zoals het Haags Kinderontvoeringsverdrag uit 1980, maar is afgestemd op EU-specifieke situaties. In Leiden, met zijn diverse bevolking, helpt dit bij het snel oplossen van zulke kwesties.

Wettelijke grondslag in Nederland en Leiden

Als direct toepasselijke EU-wetgeving is de Brussel II-ter-verordening van kracht in Nederland, inclusief Leiden. Relevante artikelen omvatten:

• Artikelen 1 tot 3: Bepalen het bereik, zoals echtscheidingen, scheidingen van tafel en bed, en ouderlijke zaken (zoals voogdij, verblijf en omgang).
• Artikelen 5 tot 18: Stellen regels voor bevoegdheid, met nadruk op de gewone woonplaats van het kind.
• Artikelen 19 tot 39: Regelen erkenning en uitvoering van beslissingen, met een versimpelde procedure zonder exequatur (geen losse erkenning vereist).
• Artikelen 40 tot 55: Pakken kinderontvoering aan, met voorschriften voor snelle terugkeer en het recht van het kind om gehoord te worden.

In Nederland is dit geïntegreerd in de Wet conflictenrecht familierecht en wordt uitgevoerd door de Rechtbank Leiden en de Raad voor de Kinderbescherming. Voor persoonlijk advies in Leiden, neem contact op met Het Juridisch Loket Leiden. Meer over internationale scheidingen lees je in ons artikel over internationale echtscheiding.

Toepassingsbereik voor Leidsche zaken

Deze verordening is relevant voor internationale EU-zaken, waaronder:

• Scheidingen of ontbinding van partnerschappen waar partijen in diverse EU-landen wonen, zoals een Leids gezin met een partner in het buitenland.
• Geschillen over verblijf of gezag van kinderen onder de 18.
• Grensoverschrijdende kinderontvoering, bijvoorbeeld als een ouder een kind uit Leiden meeneemt naar een ander EU-land zonder toestemming.

Ze dekt geen erfrecht of alimentatie (daarvoor gelden Brussel I of Rome III). Voor niet-EU-landen hanteren we bilaterale afspraken of het Haags Verdrag. De Gemeente Leiden kan assisteren bij registratie van internationale familiegebeurtenissen.

Bevoegdheid in familierecht voor Leiden

De competente rechtbank hangt af van de gewone verblijfplaats van het kind (artikel 8). Woont het kind in Leiden, dan is de Rechtbank Leiden bevoegd, ongeacht waar de ouders leven. Uitzonderingen omvatten:

• Prorogatie (artikel 12): Partijen kunnen gezamenlijk een andere rechtbank aanwijzen.
• Restjurisdictie (artikel 18): Bij gebrek aan andere opties kan de rechtbank van de nationaliteit van de partners oordelen.

Dit systeem stopt manipulatie van jurisdictie door kinderverplaatsing. Praktisch gezien kan de Rechtbank Leiden een uitspraak doen over een kind dat recent in de regio verbleef, zelfs als het nu elders in de EU woont.

Erkenning en uitvoering in de praktijk

Uitspraken uit EU-landen worden direct erkend in andere (artikel 40), zonder extra stappen. Voor uitvoering in Nederland, zoals in Leiden, volstaat een eenvoudig verzoek aan een deurwaarder. Belangrijke updates in de ter-versie:

• Versnelde trajecten: Beslissingen bij kinderontvoering binnen 6 weken.
• Recht op gehoor voor kinderen (artikel 28): Vanaf 8 jaar (of eerder als passend) moeten kinderen gehoord worden, live of digitaal.

Een overzichtsvergelijking met Brussel IIa:

Voorbeelden uit de Leidse context

Neem een koppel uit Leiden met Belgische roots dat scheidt. De moeder blijft met de kinderen in Leiden, de vader keert terug naar België. De Rechtbank Leiden is bevoegd voor de ouderlijke regeling, en het vonnis wordt automatisch uitgevoerd in België via de lokale jeugdrechtbank.

Of: Een ouder ontvoert een kind uit Leiden naar Spanje om een betere uitkomst te forceren. De Rechtbank Leiden kan directe terugkeer bevelen, die in Spanje wordt afgedwongen. In 2022 registreerde Nederland rond de 150 zulke grensoverschrijdende incidenten, met Leiden als knooppunt door zijn internationale gemeenschap.