Buitengewoon ambtenaar burgerlijke stand in Leiden
Een buitengewoon ambtenaar burgerlijke stand (BABS) is een beëdigde ambtenaar die huwelijken en geregistreerde partnerschappen mag uitvoeren op sfeervolle locaties buiten het stadhuis van de Gemeente Leiden, zoals in de Hortus Botanicus, langs de Oude Rijn of in het Singelpark. Dit geeft Leienaarse koppels de kans op een onvergetelijke, persoonlijke ceremonie. In dit artikel duiken we in de rol van de BABS, de juridische kaders en handige tips voor inwoners van Leiden.
Wat doet een BABS in Leiden?
De buitengewoon ambtenaar burgerlijke stand wordt door de Kroon benoemd om specifiek huwelijken en de omvorming van partnerschappen naar huwelijken te voltrekken. In tegenstelling tot de reguliere ambtenaar van de burgerlijke stand, die alle akten beheert, focust de BABS op ceremonies buiten het gemeentehuis. Perfect voor Leienaars die dromen van een trouwdag in de Pieterskerk of een boot op de Rijn, zoals uitgelegd in ons overzicht van trouwlocaties en kosten.
Een BABS behandelt geen geboorte- of overlijdensaktes; hun werk beperkt zich tot de ceremonie. In Leiden werken veel BABS'en als freelancer voor de Gemeente Leiden, met honderden in heel Nederland.
Wettelijke basis
De BABS-functie valt onder de Wet op de burgerlijke stand (artikelen 15 en 16) en de Gemeentewet (artikelen 157 tot 160). Artikel 16 stelt dat de Kroon benoemt op voorstel van de burgemeester van Leiden. Benoemingen duren zes jaar en zijn verlengbaar.
Het Burgerlijk Wetboek Boek 1 (artikelen 30-44 voor huwelijken, 80-87 voor partnerschappen) legt de voorwaarden vast. Een huwelijk vereist altijd een ambtenaar, en de BABS kwalificeert als de locatie is goedgekeurd door de Gemeente Leiden (artikel 44 BW). Leiden mag maximaal 20% van de huwelijken buitenshuis doen om bureaucratie te beperken.
Taken en verantwoordelijkheden
Belangrijkste verantwoordelijkheden van een BABS in Leiden:
- Uitvoeren van de ceremonie op een door de gemeente goedgekeurde plek.
- Verificatie van identiteiten en volmachten van bruid, bruidegom en getuigen.
- Voorlezen van de akte van huwelijksvoltrekking en vaststellen van wederzijdse instemming.
- Oprichten en ondertekenen van de akte, die naar de burgerlijke stand van Leiden gaat.
Bovendien helpt de BABS vaak met voorbereidingen, zoals een op maat gemaakte speech. Ze moeten onpartijdig blijven, vrij van religie of persoonlijke bias.
Rechten en plichten
Rechten voor BABS'en in Leiden:
- Vergoeding van onkosten door de Gemeente Leiden of het paar.
- Vrijheid om opdrachten te weigeren bij onveilige of ongeldige locaties.
Plichten:
- Absolute geheimhouding over koppeldetails (artikel 32 Wet op de burgerlijke stand).
- Onbevooroordeeld handelen, zonder onderscheid op geloof, geaardheid of herkomst.
- Beschikbaarheid doorgeven aan de burgemeester en benoeming up-to-date houden.
- Strikt volgen van de wettelijke procedure, inclusief vaste formuleringen.
Overtredingen kunnen schorsing of ontslag door de Kroon betekenen. Bij vragen kunt u terecht bij Het Juridisch Loket Leiden.
Praktische voorbeelden uit Leiden
Stel, Anna en Bob uit Leiden willen trouwen op een boot op de Oude Rijn. Via de website van de Gemeente Leiden selecteren ze een BABS. Die checkt of de boot een erkende trouwlocatie is, schrijft een speech met lokale verwijzingen en voltrekt de ceremonie bij zonsondergang. De akte wordt doorgestuurd naar de gemeente.
Of een koppel trouwt in de Leidse Hout. De Gemeente Leiden wijst een BABS toe, die reiskosten declareert. Dit biedt meer flexibiliteit dan een vaste ambtenaar met kantooruren.
Vergelijking: BABS versus gewone ambtenaar
| Aspect | Buitengewoon ambtenaar (BABS) | Gewone ambtenaar |
|---|---|---|
| Taken | Alleen huwelijk/partnerschap buiten gemeentehuis | Alle akten (geboorte, huwelijk, overlijden) |
| Locatie | Buitenplekken (Oude Rijn, parken) | Stadhuis Leiden |
| Benoeming | Door Kroon, 6 jaar | Door burgemeester, vast |
| Kosten | Standaard gemeente tarief | |
| Aantal | Veel freelancers | Beperkt per gemeente |
Veelgestelde vragen
Kan een BABS in Leiden weigeren?
Ja, bij niet-goedgekeurde locaties of administratieve issues door de Gemeente Leiden. Discriminatie is verboden; klaag bij de gemeente of Het Juridisch Loket Leiden.
Hoe word ik BABS in Leiden?
Meld u aan bij de Gemeente Leiden. Eisen: 18+, schoon verleden, opleiding (bijv. via Koninklijke Federatie van BABS). Burgemeester draagt voor aan Kroon.
Waar vind ik een BABS in Leiden en kosten?
Op gemeenteleiden.nl of Koninklijke Federatie van BABS. Tarieven: €200-€800, incl. reiskosten. Zie trouwlocaties en kosten.
Mag een BABS online trouwen?
Nee, fysieke aanwezigheid is verplicht (artikel 44 BW). Digitale ceremonies zijn niet toegestaan.