Datieve voogdij in Leiden
Datieve voogdij wordt benoemd door de kantonrechter van de Rechtbank Leiden als er geen wettelijke voogd is voor een minderjarig kind in Leiden. Dit beschermt de zorg voor het kind en diens vermogen, bijvoorbeeld bij het overlijden van beide ouders zonder familie die automatisch voogd wordt. Ontdek de lokale procedure, regels en tips voor Leienaars.
Wettelijke basis van datieve voogdij
De regels staan in het Nederlandse Burgerlijk Wetboek Boek 1 (BW), Titel 15. Datieve voogdij is geregeld in artikel 1:298 BW: de kantonrechter van de Rechtbank Leiden benoemt een voogd als geen ouder met ouderlijke verantwoordelijkheid of wettelijke voogd beschikbaar is. Dit sluit aan bij de algemene voogdijregels (art. 1:252-1:297 BW).
De voogdij dekt persoonlijke verzorging en goederenbeheer (art. 1:245 BW). Voor vermogensbeheer controleert vaak een raad voor het familierecht (art. 1:309 BW). Alles prioriteert het kindbelang, zoals in art. 1:247 BW.
Wanneer is datieve voogdij nodig in Leiden?
In Leiden komt datieve voogdij voor in zeldzame situaties:
- Beide ouders overleden zonder wettelijke voogd, zoals grootouders of meerderjarige broers/zussen (art. 1:252 BW).
- Ouders onbekend of ongeschikt, bijvoorbeeld via onttrekking ouderlijke macht (art. 1:261 BW).
- Erfgenamen vragen voogdij aan voor een wees in Leiden.
- Bij migratie of adoptie zonder familie, vaak via Gemeente Leiden.
De Rechtbank Leiden kan zelf beslissen of op verzoek handelen (art. 1:298 lid 2 BW).
Procedure bij Rechtbank Leiden
De kantonrechter van de Rechtbank Leiden (in het arrondissement Leiden) behandelt dit snel:
- Verzoek indienen: Zelf of via advocaat, met redenen waarom u geschikt bent (formulier rechtspraak.nl).
- Gehoor: Rechter spreekt betrokkenen en kind vanaf 12 jaar (art. 1:377 BW).
- Beschikking: Binnen weken, griffierecht circa €85 (2024).
- Inschrijving: Centraal voogdijregister.
Kindbelang staat centraal, met voorkeur voor familie of lokale bekenden.
Verschil wettelijke en datieve voogdij
| Aspect | Wettelijke voogdij | Datieve voogdij |
|---|---|---|
| Benoeming | Automatisch (bijv. grootouders) | Door Rechtbank Leiden |
| Wettelijke basis | Art. 1:252-297 BW | Art. 1:298 BW |
| Voorkeur | Familieleden | Meest capabele, vaak pleegverwant |
| Procedure | Zonder rechtbank | Verzoek en gehoor in Leiden |
| Einde | Bij 18 jaar | Ontslag via rechter (art. 1:320 BW) |
Lees meer over voogdij in ons voogdij-artikel.
Rechten en verplichtingen datieve voogd
Een datieve voogd in Leiden draagt zorg voor:
- Zorg en opvoeding: Huisvesting, school, gezondheid (art. 1:247 BW).
- Vermogen: Financiën beheren, jaarrekening naar raad (art. 1:309 BW).
- Belangen behartigen: Handelen voor het kind.
Voordelen: Onkostenvergoeding (art. 1:316 BW), toeslag uit erfenis. Verplicht: Geen eigenbelang, ontslag bij falen (art. 1:320 BW).
Praktijk in Leiden
Voorbeeld 1: Ouders van Leiden-kind Tim (10) komen om bij ongeluk op de A4. Grootouders te oud; tante uit Leiden-Paneelstraat krijgt voogdij via Rechtbank Leiden en beheert erfenis.
Voorbeeld 2: Vluchteling Sara (14) arriveert alleen; Gemeente Leiden vraagt pleegmoeder aan. Rechter benoemt met raadstoezicht.
Voorbeeld 3: Ouders in coma; UHP-kind uit Leiden bij kennis. Na machtonttrekking: datieve voogdij voor continuïteit.
Zo biedt het systeem stabiliteit lokaal.
Veelgestelde vragen
Kan ik voogd worden voor een niet-familie kind in Leiden?
Ja, bij meerderjarigheid, woonplaats Nederland en geschiktheid. Rechter checkt achtergrond en motivatie.
Wat bij faillissement voogd?
Ontslag via Rechtbank Leiden (art. 1:320 BW), nieuwe voogd en vermogensbescherming.
Hoe lang datieve voogdij?
Tot 18 jaar, adoptie of ontslag; wijziging via rechter.
VOG nodig voor voogd in Leiden?
Niet altijd, maar vaak gevraagd door Rechtbank Leiden.
Tips voor Leidenaren
- Voorbereid: Toon band met kind, inkomen en woning in Leiden.
- Hulp zoeken: Bij Het Juridisch Loket Leiden voor gratis advies.
- Administreer: Noteer uitgaven voor raad.
- Kind horen: Wensen vanaf 12 jaar respecteren.
- Meer info: Zie voogdij, ouderlijke macht of pleegzorg.