Voorwaarden duomoederschap in Leiden

In Leiden kunnen lesbische stellen via duomoederschap beide juridisch moeder worden van een kind verwekt door kunstmatige bevruchting. Deze regeling bestaat sinds 2017 in de Nederlandse wetgeving, met strenge eisen voor aanvraag. Dit artikel bespreekt de voorwaarden, inclusief de juridische grondslag, stappen en tips, met aandacht voor lokale ondersteuning via instanties zoals Het Juridisch Loket Leiden en de Gemeente Leiden.

Wat houdt duomoederschap in?

Duomoederschap is een voorziening in het Nederlandse familierecht waarmee beide partners in een lesbisch huwelijk of partnerschap de volledige ouderlijke verantwoordelijkheid krijgen voor hun kind. De vrouw die het kind baart, is standaard juridisch ouder, maar de co-moeder kan dit via een vereenvoudigde procedure worden. Dit maakt adoptie overbodig, wat tijd en kosten bespaart. Het geldt uitsluitend voor kinderen verwekt met medische hulp, zoals inseminatie of IVF met donorsperma. Voor bredere uitleg, bekijk ons overzicht over duomoederschap. In Leiden kun je bij Het Juridisch Loket Leiden gratis advies inwinnen over deze optie.

Juridische grondslag van duomoederschap

Duomoederschap werd ingevoerd door de Wet van 8 december 2017, die het Burgerlijk Wetboek aanpast (Stb. 2017, 492). Dit raakt vooral Boek 1 BW, artikelen 1:199 tot 1:205, waarin de partner van de barende moeder ouder kan worden door erkenning onder bepaalde voorwaarden. De wet steunt op het gelijkheidsbeginsel in artikel 1 Grondwet en het EVRM, dat discriminatie wegens seksuele oriëntatie uitsluit. Vroeger was adoptie verplicht voor de niet-biologische moeder, een traag en duur proces. Tegenwoordig volstaat erkenning voor een snellere en stevigere ouder-kindrelatie. Bij geschillen in de regio Leiden behandelt de Rechtbank Leiden deze zaken.

Eisen voor duomoederschap

Voor duomoederschap in Leiden moeten diverse voorwaarden worden nageleefd, met focus op het belang van het kind en gezinsstabiliteit. We splitsen ze uit in persoonlijke en procedurele aspecten.

Persoonlijke eisen

Relatiestatus: Op het moment van verwekking moeten de vrouwen gehuwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben (artikel 1:199 lid 3 BW). Een losse relatie voldoet niet; een officiële registratie is essentieel.
Medische verwekking: Het kind moet verwekt zijn via kunstmatige inseminatie of IVF met sperma van een anonieme donor (artikel 1:199 lid 1 BW). Natuurlijke conceptie of sperma van een bekende persoon telt niet mee. Bewijs komt van een gecertificeerde kliniek, en in Leiden kun je terecht bij lokale zorgverleners voor dit traject.
Geen andere ouders: Er dient geen andere juridische ouder te zijn. Een betrokken donor kan dit proces compliceren.
Leeftijd en bekwaamheid: Beide moeders moeten 18 jaar of ouder zijn en geschikt voor ouderlijk gezag. De Rechtbank Leiden kan dit beoordelen bij onzekerheden.

Procedurele eisen

Erkenning op tijd: De co-moeder erkent het kind vóór de geboorte (notarieel) of binnen drie maanden erna (artikel 1:200 BW). Daarna resteert alleen adoptie.
Instemming: Beide moeders geven akkoord via een gezamenlijke verklaring.
Registratie in Leiden: De geboorteakte wordt bijgewerkt bij de burgerlijke stand van de Gemeente Leiden. Dit verloopt soepel bij tijdige erkenning.
Geen verzet: De officier van justitie kan zelden bezwaar aantekenen als het kinderwelzijn bedreigd is.

Bij niet-naleving geldt de basisregel: enkel de barende moeder is ouder, en adoptie is vereist voor de partner. Het Juridisch Loket Leiden helpt bij het checken van deze eisen.

Voorbeelden van duomoederschap in de praktijk

Neem Lisa en Marie, een getrouwd stel uit Leiden dat kiest voor IVF met donorsperma in een regionale kliniek. Lisa baart het kind, en Marie erkent het tijdens de zwangerschap bij een notaris. Na de geboorte registreert de Gemeente Leiden Marie als tweede moeder, zodat ze beiden het gezag delen over opvoeding, schoolkeuze en zorg.

In een ander geval: Sophie en Tara uit Leiden gebruiken sperma van een familielid zonder medische tussenkomst. Duomoederschap lukt niet; Tara kan niet als 'vader' erkennen, en Sophie moet adopteren. Dit onderstreept het belang van de medische route.

Bij een scheiding zonder duomoederschap riskeert de co-moeder juridische strijd voor rechten, vaak via de Rechtbank Leiden.

Rechten en verplichtingen bij duomoederschap

Na vastlegging hebben beide moeders identieke rechten en verplichtingen (artikel 1:251 BW):

Rechten: Volledig gezag, met zeggenschap over woonplaats, onderwijs en medische keuzes. Bij scheiding starten ze gelijkwaardig in procedures over omgang en gezag bij de Rechtbank Leiden.

Veelgestelde vragen

Wat is mijn retourrecht?

Bij online aankopen heb je 14 dagen retourrecht zonder opgaaf van reden, tenzij de wettelijke uitzonderingen gelden.

Hoe lang geldt de wettelijke garantie?

Goederen moeten minimaal 2 jaar meewerken. Defecten die binnen 6 maanden ontstaan worden verondersteld al aanwezig te zijn.

Kan ik rente eisen over schulden?

Ja, je kunt wettelijke rente eisen (momenteel ongeveer 8% per jaar) over het openstaande bedrag.

Wat kan ik doen tegen oneerlijke handelspraktijken?

Je kunt klacht indienen bij de consumentenbond, de overheid of naar de rechter gaan.

Wat is een kredietovereenkomst?

Een kredietovereenkomst regelt hoe je geld leent, wat de rente is, en hoe je dit terugbetaalt.