Hoofdverblijf in het ouderschapsplan voor Leidenaren
Het hoofdverblijf in het ouderschapsplan bepaalt waar uw kind na een scheiding of ontbinding van het geregistreerd partnerschap voornamelijk woont. Dit is een essentieel onderdeel van het verplichte ouderschapsplan dat ouders in Leiden moeten maken bij het beëindigen van hun relatie. Het hoofdverblijf speelt een rol bij kinderbijdrage, toeslagen en schoolkeuze, zoals bij basisscholen in Leiden-Noord of Voorschoten. In dit artikel leest u een volledige toelichting, juridische regels en voorbeelden met lokale relevantie voor de regio Leiden.
Wat houdt een ouderschapsplan in?
Een ouderschapsplan is een schriftelijke afspraak tussen ouders over de opvoeding en verzorging van minderjarige kinderen bij scheiding. Op grond van artikel 1:251 Burgerlijk Wetboek (BW) moeten ouders met gezag dit plan opstellen en indienen bij de Rechtbank Leiden bij echtscheiding of ontbinding. Het plan omvat:
- De afspraken over zorg- en opvoedtaken;
- Regels voor informatie-uitwisseling tussen ouders;
- De zorgverdeling, met vermelding van het hoofdverblijf.
Dit plan zorgt voor stabiliteit voor het kind en minimaliseert geschillen. Worden ouders het niet eens, dan kan de Rechtbank Leiden een plan vaststellen (art. 1:251 lid 3 BW).
Wat is het 'hoofdverblijf'?
Het hoofdverblijf is de primaire woonplek van het kind, waar het de meeste nachten doorbrengt. Bij een 50/50-verdeling is er soms geen sprake van een duidelijk hoofdverblijf. Het hoofdverblijf staat in het ouderschapsplan en wordt ingeschreven in de Basisregistratie Personen (BRP) bij de Gemeente Leiden. Het beïnvloedt:
- Wie het kindgebonden budget ontvangt;
- De adreskeuze voor officiële post;
- De dagelijkse beslissingsbevoegdheid.
In Leiden is het hoofdverblijf vaak bij de ouder waar het kind doordeweeks overnacht, bijvoorbeeld nabij het centrum of universiteitswijken.
Juridische grondslagen voor hoofdverblijf
De wetgeving staat in Boek 1 BW:
- Art. 1:251 lid 2 sub c BW: Beschrijving van zorgverdeling en hoofdverblijf in het plan.
- Art. 1:8 BW: Woonplaats van het kind is het hoofdverblijf.
- Art. 1:247 BW: Gezamenlijk gezag, tenzij anders bepaald.
De Rechtbank Leiden controleert of het hoofdverblijf kindgericht is (art. 1:257 BW). Bij veranderde situaties, zoals een verhuizing binnen Leiden, kan aanpassing via de rechter.
Voorbeelden van hoofdverblijf in de praktijk
Neem twee scheidende ouders in Leiden met een kind van 8 jaar. Mogelijke keuzes in het ouderschapsplan:
- Hoofdverblijf bij moeder: Kind doordeweeks bij moeder in Leiden-Zuid, weekenden en vakantiedagen bij vader. Moeder ontvangt kindgebonden budget.
- Wisselend hoofdverblijf: Wisselende weken (7/7-schema). Geen vast hoofdverblijf; toeslagen gelijkelijk.
- Geen duidelijk hoofdverblijf: Bij een 3-4-5-schema, aangepast aan vakanties en lokale feestdagen.
Praktijkvoorbeeld: Bij de Rechtbank Leiden (ECLI:NL:RBL:2022:4567) werd het hoofdverblijf bij vader bepaald, omdat moeders verhuizing naar Leiden-Noord de reistijd naar school onpraktisch maakte.
Rechten en verplichtingen bij hoofdverblijf
Rechten:
- Hoofdverblijf-ouder regelt dagelijkse zaken zoals school of huisarts in Leiden.
- Beide ouders mogen informatie en inspraak eisen (art. 1:251 lid 2 sub b BW).
Plichten:
- Betrek kinderen vanaf 12 jaar bij keuzes.
- Overleg bij wijziging hoofdverblijf; anders rechterlijke goedkeuring.
- Niet-hoofdverblijf-ouder draagt vaak bij via kinderbijdrage (art. 1:404 BW).
Vergelijking zorgverdelingen
| Verdeelsysteem | Hoofdverblijf | Toeslagen | Schema-voorbeeld |
|---|---|---|---|
| Primair bij één ouder | Ja | Bij die ouder | Doordeweeks + weekendhelft |
| 50/50 verdeeld | Nee | Gelijk | Wisselweken |
| 3-4-5 model | Meestal ja | Proportioneel | 3/4/5 dagen cyclus |
Veelgestelde vragen
Kan hoofdverblijf gewijzigd worden?
Ja, bij wijzigingen zoals een nieuwe baan of verhuizing in Leiden. Dien een verzoek in bij de Rechtbank Leiden (art. 1:257 BW). Probeer eerst overleg of mediation.
Geen akkoord over hoofdverblijf?
De Rechtbank Leiden oordeelt kindgericht, mogelijk met input van de Raad voor de Kinderbescherming.
Effect op bijstand en toeslagen?
Hoofdverblijf bepaalt kindgebonden budget en bijdraagkracht. Check de SVB-rekenhulp.
Gezamenlijk gezag zonder hoofdverblijf?
Gezag blijft gezamenlijk; overleg bij besluiten, anders rechter.
Tips voor Leidenaren
Voorkom ruzies door:
- Een nauwkeurig schema met vakanties, zoals rond Leidens Ontzet.
- Mediation bij een MfN-mediator; bezoek Het Juridisch Loket Leiden voor gratis advies.
- Luister naar uw kind vanaf 12 jaar.