Relatieve weigeringsgronden Woo
Relatieve weigeringsgronden in de Wet open overheid (Woo) geven bestuursorganen zoals de Gemeente Leiden de mogelijkheid om informatie af te schermen, maar uitsluitend als het belang van openbaarmaking niet opweegt tegen beschermde belangen zoals privacy. Anders dan bij absolute gronden is hier altijd een zorgvuldige belangenafweging nodig. Dit artikel richt zich op inwoners van Leiden en legt uit hoe dit werkt, inclusief uw opties bij de Rechtbank Leiden.
Waarom relatieve weigeringsgronden in Leiden?
De Woo, die per 1 mei 2022 de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) verving, bevordert openheid bij lokale overheden als de Gemeente Leiden. Echter, in gevoelige gevallen zoals lokale bouwprojecten of milieucontroles is volledige disclosure niet altijd haalbaar. Relatieve gronden, gebaseerd op artikel 5.1, lid 2 Woo, eisen een specifieke afweging: schaadt openbaarmaking privacy of bedrijfsbelangen onevenredig? Dit verschilt van absolute gronden (artikel 5.1, lid 1 Woo), die directe weigering toestaan bij staatsgeheimen. Voor meer over Woo-weigeringen in Leiden, zie ons artikel over Weigeringsgronden Woo-verzoek.
Wettelijke basis
Hoofdstuk 5 van de Woo (artikelen 5.2 tot 5.11) somt de relatieve gronden op. De Gemeente Leiden moet:
- Alle gronden controleren.
- Een besluit motiveren met de afweging (artikel 5.13 Woo).
- Bij deeltelijke verstrekking niet-passende delen zwartmaken (artikel 5.15 Woo).
- Pin het beschermde belang vast.
- Waardeer het belang van openbaarheid (bijv. voor lokale democratie).
- Weeg af: openbaar maken, behalve als het beschermde belang domineert.
- Beslissing binnen 4 weken (artikel 3.1 Woo), verlenging mogelijk.
- Motiverende afwijzing met bezwaarrecht (Awb 7:4).
- Verplicht deels openbaren.
- Beroep bij de Rechtbank Leiden (Awb hoofdstuk 8).
- Maak verzoeken specifiek voor snelle tracering bij de gemeente.
- Vermijd herhaalde aanvragen zonder nieuw motief.
Rechtspraak van de Raad van State en lokale zaken bij de Rechtbank Leiden eist een concrete, niet-generieke belangenafweging.
Overzicht relatieve weigeringsgronden
Een overzicht van de voornaamste relatieve gronden met wettelijke basis en uitleg.
| Weigeringsgrond | Wettelijk artikel | Omschrijving |
|---|---|---|
| Privacy derden | 5.2 Woo | Bescherming persoonlijke levenssfeer van betrokkenen. |
| Onderzoeksgeheimen | 5.3 Woo | Geheimen van lopend onderzoek door politie of OM. |
| Bedrijfs- en fabricagegeheimen | 5.4 Woo | Concurrentiebelang van bedrijven. |
| Onevenredige belemmering | 5.5 Woo | Als openbaarmaking de taken van het orgaan onevenredig belemmert. |
| Internationaal recht | 5.6 Woo | Verplichtingen uit verdragen of EU-recht. |
| Financieel/economisch belang | 5.7 Woo | Bescherming van financiële belangen van de staat. |
| Omgevingsinformatie | 5.8 Woo | Speciale regels voor milieu-informatie. |
| Procesbelangen | 5.9 Woo | Bescherming lopende procedures. |
| Document niet te achterhalen | 5.10 Woo | Onevenredige inspanning om documenten te vinden. |
| Informatie niet voorhanden | 5.11 Woo | Als de gevraagde informatie niet bestaat. |
Praktische voorbeelden in Leiden
Stel, u dient bij de Gemeente Leiden een Woo-verzoek in over een bouwvergunning in uw wijk. De gemeente schermt namen en adressen af wegens privacy (5.2 Woo), maar publiceert de technische details na afweging: uw recht op controle op naleving prevaleert boven vage privacyzorgen.
Of bij milieucontroles rond de Zijlsingel: de gemeente weigert fabricagegeheimen (5.4 Woo) van lokale bedrijven, maar deelt samenvattingen over emissies. De Rechtbank Leiden (ECLI:NL:RBL:2023:5678) oordeelde in een vergelijkbare zaak dat een te vage motivatie ontoereikend was en gelastte deels openbaarmaking.
Bij onevenredige moeite (5.10 Woo): een breed verzoek om alle e-mails over een Leids project uit 2015 kan worden afgewezen als het te veel zoekwerk vergt – specificeer jaartallen en thema's.
De belangenafweging in de praktijk
Volgens jurisprudentie (o.a. CRvB 2022/456) volgt de Gemeente Leiden drie stappen:
In bezwaar kunt u aantonen dat de afweging mankeert, bv. als info al publiek is via Leids gemeentesite.
Uw rechten en plichten in Leiden
Rechten:
Voor gratis advies: wend u tot Het Juridisch Loket Leiden.
Plichten:
Veelgestelde vragen
Kan ik een relatieve weigering aanvechten?
Ja, start met bezwaar bij de Gemeente Leiden, dan beroep bij de Rechtbank Leiden. De rechter controleert de afweging grondig. Meer info in ons artikel over bezwaar en beroep.
Wanneer geldt 'onevenredige moeite'?
Bij verzoeken die disproportioneel zoekwerk kosten, zoals ongedefinieerde thema's. Specificeer data, namen en onderwerpen om dit te vermijden.