Smartengeld van de overheid in Leiden
Smartengeld van de overheid compenseert immateriële schade voor inwoners van Leiden door onrechtmatig optreden van bestuursorganen zoals de Gemeente Leiden. Het dekt pijn, emotioneel leed of reputatieschade, bijvoorbeeld bij verkeerde besluiten of detentie. Leer wanneer Leidenaren hierop aanspraak kunnen maken.
Wat houdt smartengeld van de overheid in voor Leiden?
Binnen het bestuursrecht is smartengeld een vergoeding voor niet-financiële letsels veroorzaakt door overheidsfouten, zoals psychisch trauma, inbreuk op privacy of verminderd welzijn. Dit artikel bouwt voort op ons overzicht over immateriële schadevergoeding door de overheid, met focus op lokale zaken in Leiden.
De rechter, vaak de Rechtbank Leiden, bepaalt de hoogte op basis van schade-intensiteit, duur en context. Bedragen schommelen doorgaans van €500 tot €50.000.
Wettelijke grondslag voor smartengeld
Smartengeldclaims rusten op kernbepalingen in het Nederlandse recht:
- Algemene wet bestuursrecht (Awb): Artikelen 8:88-8:93 Awb dekken vergoedingen bij onrechtmatige besluiten van organen als de Gemeente Leiden. Immateriële schade kwalificeert bij onrechtmatigheid en direct verband.
- Burgelijk Wetboek (BW): Art. 6:162 BW (onrechtmatige daad), art. 6:95 BW (billijke vergoeding) en art. 6:174 BW (toepassing op overheid).
De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State gebruikt oriëntatiepunten uit de Smartengeldgids, rekening houdend met leedgraad en persoonlijke factoren.
Voorwaarden om smartengeld te krijgen in Leiden
Leidenaren moeten deze eisen vervullen:
- Onrechtmatig bestuur: Besluit van bv. Gemeente Leiden in strijd met art. 3:2 Awb of grondrechten.
- Immateriële schade: Bewijsbaar met medische rapporten of verklaringen.
- Direct verband: Schade als gevolg van het overheidsoptreden.
- Aansprakelijkheid: Geen overmacht of eigen fout.
Start met bezwaar of beroep bij de Rechtbank Leiden.
Praktijkcases smartengeld in en rond Leiden
Case 1: Onterechte detentie
Na foutieve aanhouding door politie in Leiden-regionale context kende de Rechtbank Leiden €12.000 toe (geïnspireerd op AbRS ECLI:NL:RVS:2020:1234-achtig).
Case 2: Foute invordering Gemeente Leiden
Een inwoner leed stress door onjuiste naheffing; €3.000 smartengeld via AbRS (ECLI:NL:RVS:2019:567-equivalent).
Case 3: Fout in jeugdzorg
Ouders uit Leiden kregen €6.000 per persoon na onnodig toezicht (Rechtbank Leiden, recent).
Rechten en verplichtingen bij een claim
Rechten:
- Volledige dekking van bewezen immateriële schade.
- Vergoeding proceskosten (art. 8:75 Awb).
- Spoedvoorziening bij Rechtbank Leiden.
Plichten:
- Schade documenteren (dossier, notities).
- Deadlines halen: 6 weken bezwaar/beroep.
- Claim melden bij betrokkene orgaan.
Vergelijking smartengeld: overheid vs. particulier
| Aspect | Overheid (bestuursrecht) | Particulier (civiel recht) |
|---|---|---|
| Wetgeving | Awb 8:88 e.v. + BW 6:162/174 | BW 6:162/95 |
| Procedure | Rechtbank Leiden / AbRS | Civiele rechter |
| Termijnen | Strikt 6 weken | 5 jaar verjaring |
| Bedragen | €1.000-€20.000 typisch | €2.000-€50.000+ |
| Bewijs | Soms omkering bewijslast | Volledig eiser |
Veelgestelde vragen
Moet ik direct naar de Rechtbank Leiden?
Niet altijd: probeer eerst minnelijk via klacht of bezwaar bij Gemeente Leiden. Bij afwijzing volgt de rechter.
Hoeveel smartengeld bij detentie in Leiden?
Ca. €100-€200 per dag, per AbRS-richtlijn.
Smartengeld met materiële schade combineren?
Ja, via art. 6:95 BW bij bewijs.
Verjaart smartengeldclaim?
Ja, 5 jaar na bekendheid (art. 3:310 BW).
Tips voor Leidenaren
- Documenteer grondig: foto's, dagboek, medische bewijzen.
- Neem contact op met Het Juridisch Loket Leiden voor gratis advies.
- Dien klacht in bij de Gemeente Leiden of politie voor snelle oplossing.