Wettelijke vertegenwoordiging van een kind in Leiden
In Leiden hebt u als ouder of verzorger te maken met specifieke regels voor de wettelijke vertegenwoordiging van minderjarigen onder de 18 jaar. Dit omvat het namens hen aangaan van overeenkomsten of beheren van financiën. Meestal doen ouders dit met ouderlijk gezag. Dit artikel legt uit hoe dit werkt in de regio Leiden, inclusief alternatieven zoals voogdij. Raadpleeg ook ons artikel over Ouderlijk gezag of Het Juridisch Loket Leiden voor persoonlijk advies.
Wat houdt wettelijke vertegenwoordiging in?
Volgens het Nederlandse recht (artikel 1:228 BW) kan een minderjarige geen zelfstandige juridische beslissingen nemen en is handelingonbekwaam. De wettelijke vertegenwoordiger springt bij om het kind te beschermen en een solide opvoeding te garanderen. Dit betreft zowel alledaagse handelingen, zoals aanmelden bij een Leidse school of de Gemeente Leiden, als cruciale keuzes zoals medische ingrepen of vermogensverkoop.
Ouders met ouderlijk gezag zijn de eerste vertegenwoordigers. Bij problemen zoals overlijden, onbekwaamheid of ontzegging wijst de Rechtbank Leiden een voogd aan en houdt toezicht.
Wettelijke grondslag
De bepalingen staan in Boek 1 BW, Titel 17 (Ouderlijk gezag) en Titel 18 (Voogdij):
- Artikel 1:247 BW: Bij gezamenlijk ouderlijk gezag handelen ouders samen; één ouder mag dagelijkse zaken afhandelen.
- Artikel 1:248 BW: Eén ouder met exclusief gezag vertegenwoordigt alleen.
- Artikel 1:231 BW: Algemene regels voor minderjarigenvertegenwoordiging.
- Artikel 1:287 e.v. BW: Voogdij bij afwezig ouderlijk gezag.
Altijd staat het kindbelang voorop (VN-Kinderrechtenverdrag, artikel 3). Twijfel tussen ouders? De kantonrechter van de Rechtbank Leiden oordeelt (artikel 1:253 BW).
Wie treedt op als vertegenwoordiger?
Eerste keuze: ouders met ouderlijk gezag. Automatisch bij gehuwden; voor ongehuwden na erkenning en aanvraag (artikel 1:251a BW).
Voogd als alternatief. Rechtbank Leiden benoemt bij:
- Overlijden van beide ouders.
- Ontzegging gezag (artikel 1:260 BW).
- Onbekwaamheid van een ouder.
Familieleden of professionals van de William Schrikker Stichting worden vaak voogd. De kantonrechter Rechtbank Leiden controleert via rapportages (artikel 1:300 BW).
Vergelijking: ouderlijk gezag versus voogdij
| Aspect | Ouderlijk gezag | Voogdij |
|---|---|---|
| Benoeming | Automatisch bij ouders | Via Rechtbank Leiden |
| Toezicht | Beperkt, Raad voor de Kinderbescherming ingrijpen | Intensief door kantonrechter |
| Duur | Tot 18 jaar of ontzegging | Tot 18 jaar of ontslag |
| Vermogen | Vrij met aansprakelijkheid | Rechtertoestemming voor grote sommen |
Rechten en verplichtingen vertegenwoordiger
Handelen moet kinderbelang dienen:
- Rechten:
- Inschrijven bij Gemeente Leiden of scholen.
- Medische keuzes (uitzondering wilsonbekwame 16+ jarigen, artikel 7:448 BW).
- Vermogen beheren en investeren.
- Plichten:
- Kind betrekken bij besluiten (artikel 1:247 lid 3 BW).
- Geen conflicterende belangen (artikel 1:249 BW).
- Jaarrekeningen bij voogdij.
Bij gezamenlijk gezag: overleg over verhuizing of school in Leiden (artikel 1:251 BW).
Praktijkvoorbeelden in Leiden
Voorbeeld 1: Dagelijks. Moeder met eenhoofdig gezag schrijft 10-jarige in bij een Leidse voetbalclub, zonder vaderinput.
Voorbeeld 2: Medisch. Ouders botsen over operatie 12-jarige; Rechtbank Leiden beslist kinderbelang-gericht.
Voorbeeld 3: Voogdij. Na ongeval ouders benoemt Rechtbank Leiden oom als voogd voor erfenisbeheer met rapportplicht.
Voorbeeld 4: Emancipatie. 16-jarige Leidenaar start bijbaan zelfstandig (artikel 1:232 BW).
Veelgestelde vragen
Kan een kind vanaf certaing leeftijd zelf besluiten?
Handelingsonbekwaam tot 18. Vanaf 16 jaar: loon en kleine giften zelfstandig (artikelen 1:232-233 BW), groots blijft vertegenwoordiger nodig.
Ouders gescheiden in Leiden?
Gezamenlijk gezag: samen belangrijke zaken. Dagelijks: verzorgende ouder. Conflict? Mediator of Rechtbank Leiden (Ouderschapsplan).
Voogdij aanvragen?
Rechtbank Leiden benoemt op verzoek (artikel 1:288 BW). Contacteer kantonrechter Rechtbank Leiden of Het Juridisch Loket Leiden.
Kosten voogd?
Vergoeding uit kindervermogen of bijstand. Professionals declareren bij overheid.