Ceza hukukunda yalnızca tam bir suçun işlenmesi cezalandırılabilir değildir. Bir suça teşebbüs ve bazı durumlarda bunun hazırlığı da cezaya yol açabilir. Ancak mevzuat her iki durum için de katı koşullar öngörmektedir.
Suç Teşebbüsü (Sr md. 45)
Bir suça teşebbüs, failin suçun icrasına başlamasıyla niyetinin açıkça belli olması durumunda cezalandırılabilir kabul edilir.
Cezalandırılabilir Teşebbüs Koşulları
| Koşul | Açıklama |
|---|---|
| Niyet | Failin suçu tamamlamayı amaçlamış olması gerekir |
| İcra başlangıcı | Suçu tamamlamaya yönelik dış görünüşte eylemler |
| Tamamlanmamış | Suç tam olarak icra edilmemiştir |
İcra Başlangıcından Ne Zaman Bahsedilir?
İcra başlangıcı olarak ne kabul edilir?
- Bir hırsızın kapıyı zorlamaya çalışması ancak engellenmesi
- Bir kişinin silahla birine yaklaşması ancak durdurulması
- Bir soyguncunun maskeyle dükkana girmesi ancak sonunda kaçması
Teşebbüste Ceza Miktarı
Teşebbüs için maksimum ceza, tamamlanmış fiilin maksimum cezasından üçte bir indirimli olarak belirlenir.
| Suç | Tamamlanmış Maksimum | Teşebbüs Maksimum |
|---|---|---|
| Adam öldürme | 15 yıl | 10 yıl |
| Hırsızlık | 4 yıl | 2 yıl 8 ay |
| Cinayet | Ömür boyu/30 yıl | 20 yıl |
İradeli Geri Adım
Fail kendi iradesiyle planından vazgeçerse, bu cezalandırılabilir teşebbüs olarak görülmez.
İradeli Geri Adım Koşulları
- Karar gönüllü olmalı, dış etkenlerin baskısı altında olmamalı
- Suç henüz tamamlanmamış olmalı
- Failin kendisi sucun gerçekleşmemesini sağlamış olması gerekir
Uygulama Örnekleri
- İradeli: Pişman olan ve ayrılan bir hırsız
- İradeli değil: Alarm nedeniyle kaçan bir hırsız
Uygunsuz Teşebbüs
Bazı durumlarda bir sucun tamamlanması nesnel olarak imkansızdır.
Kesin Uygunsuz ile Nispi Uygunsuz
| Tür | Açıklama | Cezalandırılır mı? |
|---|---|---|
| Kesin Uygunsuz | Tamamlanması hiçbir zaman mümkün değildi | Hayır |
| Nispi Uygunsuz | Bu durumda mümkün değildi | Evet |
Uygulama Örnekleri
- Kesin: Sahte silahla birini "öldürmeye" çalışma (cezalandırılmaz)
- Nispi: İçinde kimsenin olmadığı varsayılan boş yatağa ateş etme (cezalandırılır)
Suç Hazırlığı (Sr md. 46)
Ağır suçlarda hazırlık da cezalandırılabilir.
Cezalandırılabilir Hazırlık Koşulları
- En az 8 yıl cezası olan bir suç söz konusudur
- Fail bilinçli olarak malzeme, veri veya maddi kaynakları hazır tutmuştur
- Bunlar suçun işlenmesi için özel olarak amaçlanmıştır
Hazırlıkta Ceza Miktarı
Maksimum ceza, tamamlanmış fiil cezasının yarısıdır, en fazla 15 yıldır.
Teşebbüs ve Hazırlık Arasındaki Farklar
| Özellik | Teşebbüs | Hazırlık |
|---|---|---|
| Aşama | İcra başlangıcı | Hazırlık eylemleri |
| Cezalandırılır | Tüm suçlarda | Yalnızca ≥8 yıl cezalı suçlarda |
| Ceza miktarı | Maksimum eksi üçte bir | Maksimum eksi yarısı |
Leiden Ceza Hukuku Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Bir suça teşebbüs ne zaman cezalandırılır?
Teşebbüs, failin suçu işleme niyeti olması ve icrasına başlamış olması durumunda cezalandırılır. Bu, suçu tamamlamaya açıkça yönelik eylemlerin gerçekleştirilmiş olması anlamına gelir, örneğin bir kilidi zorlamak gibi. Ancak suç tamamlanmamış olmalıdır.
Teşebbüs ile hazırlık arasındaki fark nedir?
Teşebbüs bir sucun icra başlangıcını, hazırlık ise buna öncül eylemleri, örneğin araç toplama gibi kapsar. Hazırlık yalnızca en az 8 yıl cezalı ağır suçlarda cezalandırılır.
Leiden'de hukuki yardım alabilir miyim?
Evet, Stationsweg 46'daki Juridisch Loket Leiden'de ücretsiz hukuki danışmanlık alabilirsiniz. Ayrıca, Lahey Bölge Mahkemesi Leiden şubesi bölgedeki ceza davalarını ele alır.